Câu chuyện ở Bảo tàng chuông Van Đai

 Câu chuyện ở Bảo tàng chuông Van Đai

      

                                 Vũ Nho

 Sáng, thăm Bảo tàng chuông Vanđai. Vũ Nho lãnh nhiệm vụ phiên dịch từ đây. ( Trước đó, Nguyễn Thị Kim Hiền dịch, Vũ Nho chỉ đi theo để "hồi lại" tiếng Nga, vì đã quá lâu, không nói).

Bảo tàng chuông Van Đai đặt trong một nhà thờ cổ kính và tuyệt đẹp. Khi đoàn nhà văn  Việt Nam đến thăm, những người phụ trách bảo tàng đón tiếp rất nhiệt tình. Có lẽ ngoài sự mến khách thông thường, có thể có một lí do nho nhỏ khác. Theo lời nhắn của Oleg Bavykin, Đoàn đã chuẩn bị hai quả chuông be bé xinh xinh từ Việt Nam để tặng Bảo tàng. Người giới thiệu tỏ ra hết sức lành nghề. Qua câu chuyện của cô, chúng tôi biết được sự khác biệt giữa chuông phương Đông và chuông phương Tây. Chuông phương Đông thì dùng vật đánh từ bên ngoài vào. Còn chuông phương Tây thì kéo giây đánh từ trong ra. Cô kể rằng khi trong thời Ekatêrina Đệ nhị, Nữ hoàng đã ra lệnh đúc một quả chuông thật lớn. Rất nhiều những chuông nhỏ được đem về và đập vỡ để lấy nguyên liệu. Theo tín ngưỡng của người Nga, việc đập vỡ chuông là một hành động tội ác. Chính vì vậy mà có báo ứng. Người thợ cả chỉ huy việc đúc chuông đã chết bất đắc kì tử khi  quả chuông to chưa đúc xong. Nữ hoàng ra lệnh cho con trai ông ta lên thay và công việc vẫn được tiếp tục. Rồi thì cả Nữ hoàng cũng bị chết bất thường. Quả chuông lớn đúc dưới hầm do đó không được mang lên. Mười năm sau cái chết của Nữ Hoàng, người ta mới lấy quả chuông lên. Quả chuông, giống như người phụ nữ. Có đầu chuông, vai chuông, thân chuông và quan trọng nhất là váy chuông. Khi đưa quả chuông lên mặt đất thì phần váy chuông bị hỏng. Ai cũng cho rằng đó là điềm Trời không ưng Nữ Hoàng Ekatêrina Đệ Nhị, đó là một vị vua xấu.

( Hôm trước thăm Bảo tàng Krem li, không biết quả chuông vỡ phần váy chuông để ở bệ có phải là quả chuông được nhắc đến trong câu chuyện này không! Cứ như lời thuyết minh thì đúng là quả chuông  vỡ mà chúng tôi đã chụp ảnh với nó)

Người thuyết minh cho hay, người ta quan niệm khi tiếng chuông ngân lên, đó là giọng nói của Thượng đế nhắn nhủ mọi người hãy sống lương thiện. Cô nói rằng ở VanĐai, người ta hòa tấu chuông với những quả chuông khác nhau. Cô nói và giật nhiều dây chuông của các quả chuông để tạo thành một bản nhạc cầu kinh. Vũ Nho và Hoàng Minh Tường cũng được mời thử nắm vào dây và hòa tấu câu cầu nguyện : Yêu mến Chúa! Yêu mến anh em!

Y Ban cũng muốn thử tài và được vui vẻ mời hòa tấu.

                                                           Y Ban giật chuông hòa tấu

  Người thuyết minh nói rằng quả chuông cũng như người, khi mới ra đời, rồi khi tráng niên, và sau cùng là lúc nó cần được nghỉ ngơi. Tuổi nghỉ ngơi của một quả chuông là khoảng sau khi nó phục vụ được 300 năm.

Chúng tôi được cho xem quả chuông Trung quốc, chuông Ý, và đặc biệt là quả chuông của Mĩ. Chuông của Mĩ khác hẳn các loại chuông kia, vì nó là hình khối tam giác. Trong tủ kính trưng bày, tôi thấy quả chuông đúc hình tòa tháp đôi của Mĩ bị phá hủy ngày 11 tháng 9. Chắc là của đoàn Mĩ tặng. Chúng tôi cũng xem những lục lạc ngựa được đúc ở Van Đai rất đẹp.

                                              Chuông hình Tháp đôi  bị khủng bố 11 tháng 9  do Đoàn Mĩ tặng

          Anh  Lê Văn Thảo thay mặt Đoàn cảm ơn Bảo tàng. Đây là buổi đầu tiên tôi dịch từ tiếng Nga và dịch ngược. Nhưng cảm thấy suôn sẻ và tự tin. Có lẽ Chúa giúp tôi để truyền đạt những ý nghĩa thiêng liêng của tiếng chuông trong đời sống tâm linh con người chăng? Dù sao thì tôi như cất gánh nặng lo lắng, tự tin để làm nhiệm vụ cầu nối của mình.

                                             Vũ Nho với người thuyết minh Bảo tàng Chuông

Bảo tàng chuông

Trong tập sách : ĐẤT VAN ĐAI mà mỗi thành viên của Đoàn được tặng.

Vũ Nho dịch khi về Việt Nam

Những quả chuông ở nước Nga có vị trí đặc biệt trong đời sống của dân chúng. Những tiếng chuông canh phòng, báo động, phong tỏa, báo giờ, truyền tin, gọi người đi cầu nguyện, mang tin vui, báo tin buồn, răn đe thiên tai, hỏa hoạn, kêu gọi mọi người đoàn kết, đón tiếp khách quý bằng tiếng ngân vang trang trọng. Từ xa xưa VanĐai đã nổi tiếng với những quả chuông nhỏ, chuông to kì lạ của mình. Những quả chuông đến từ đâu, khi nào chúng xuất hiện, ai làm nên chúng- Tất cả điều đó có thể biết được trong Bảo tàng chuông. Ở đây, có thể nhìn thấy bên cạnh quả chuông cổ Trung Hoa từ thế kỉ XVI trước công nguyên là những quả chuông Nga thế kỉ XVI, chuông Ytalia thế kỉ XII, chuông con trong nhạc ngựa Van Đai đầu thế kỉ XIX và nhiều loại chuông khác. Những quả chuông trong nhiều trường hợp là mối liên kết con người từ những đất nước khác nhau, các nền văn hóa, tín ngưỡng khác nhau. Sự hoàn thiện của những quả chuông thật đáng kinh ngạc vì trải qua  nhiều thế kỉ, hầu như bề ngoài chúng không hề suy suyển tí nào. Những truyền thuyết khẳng định rằng những quả chuông đạo Cơ đốc ra đời ở Ytalia được làm bởi Pablinhie theo hình ảnh và mô phỏng những bông hoa đồng nội xuất hiện trong tầm nhìn như là giọng của bầu trời.

Hiện vật trong bảo tàng không chỉ được nhìn mà còn được nghe. Ở đây, có thể nghe không chỉ tiếng chuông ngân do những người phụ trách bảo tàng gióng lên, mà còn có thể  nghe tiếng chuông tự mình kéo dây. Bảo tàng trưng bày hiện vật mở cửa tháng Sáu năm 1995. Hiện vật được bày trong nhà thờ  thuộc lâu đài nghỉ mát của Nữ hoàng Ekatêrina Đệ nhị, được xây theo thiết kế cuả N.A. Lvov.