TẢN MẠN CHUYỆN…THẨM THƠ
BÀI 2
TRAO ĐỔI VỀ CÁC “NHÃN TỰ”
VŨ NHO
HAI CÁCH CƯỜI DÙ CÙNG “KHÚC
KHÍCH”!
Trong bài thơ
“Quê hương” nổi tiếng của Giang Nam , nhà thơ có viết về hai cái cười: “cười
khúc khích” và “khúc khích cười”. Số lượng từ ngữ như nhau, chỉ khác về trật tự.
Mọi người (có lẽ ngay cả tác giả nữa) cũng không ngờ tay bình thơ lại chẻ sợi
tóc làm tám, nhất quyết khẳng định 2 cách cười khác nhau của cùng một nhân vật
trữ tình cô gái. Hãy xem anh ta lí sự.
Giang
-
Cô bé nhà bên, nhìn tôi cười khúc khích
-
Cô bé nhà bên ( có ai ngờ) cũng vào du
kích
Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích
-
Lại gặp em thẹn thùng nép sau cánh cửa
Vẫn khúc khích cười, khi tôi hỏi nhỏ
Chắc là cũng
ít người để ý đến sự khác nhau của ba lần cười đó, chính xác hơn là lần cười thứ
ba khác với hai lần đầu.
-
Ui dào, có gì đâu! “cười khúc khích” hai lần, lần thứ ba thì chả nhẽ lại cười
khúc nữa, e nhàm, vì thế phải viết “khúc khích cười” chớ sao?
Nếu sự việc
chỉ có vậy thì đành phải chấm hết bài viết ở đây. Nhưng xin hãy rộng lượng
cho…Ba lần cười đó ở ba hoàn cảnh khác nhau, ba thời điểm khác nhau thì đã hẳn.
Điều quan trọng là đối tượng của tiếng cười và nguyên nhân cười cũng rất khác
nhau.
Lần thứ nhất cười anh bạn ham chơi,
khéo “ăn vạ” tránh đòn ( Mẹ bắt được chưa đánh rôi nào đã khóc).
Lần thứ hai, cười cái anh bạn ấy thế mà cũng thành anh bộ đội
cơ đấy. Tiếng cười tinh nghịch vẫn còn nguyên cái vẻ hồn nhiên của lần cười trước.
Lần thứ ba, người cười không còn hồn
nhiên mà đã thẹn thùng. Đối tượng của tiếng cười không hẳn là “anh ta” như hai
lần trước. Lần này cười- chính là tạo ra một khoảng thời gian im lặng cần thiết
để nói về câu hỏi không dễ dàng gì trả lời
đối với mỗi người con gái.
Để thấy rõ hơn sự khác biệt của ba lần cười, chúng ta hãy chú ý đến cách xưng hô của nhân vật trữ tình tác giả với cô gái:
