Đường Văn
HÀI
VĂN NGUYỄN HIẾU
(Đọc lại tập truyện vui Chuyện
cái vòi nước
NXB Hà Nội, 1984)
(Tản văn – Bình truyện - Phỏng
vấn)
ĐƯỜNG VĂN
…“Tiếng bom nổ méo vầng trăng”*,
Hài văn tóe tung “vòi nước”!
(Đường văn bạn tôi. ĐV; 7 – 2014)
1.
Tác phẩm đầu tay được khen tới… mây xanh…! Nhưng tác
giả lại bị lãng quên ở Hội nghị các cây
bút trẻ và bị phiền toái ngay tại chính làng quê mẹ… Khôn đâu đến trẻ! Khỏe
đâu đến già?!
Khi Nguyễn Hiếu cho in tập truyện vui đầu tay Chuyện cái vòi nước (12 – 1984) thì kẻ viết bài tản văn – bình truyện nhỏ này đang du
học ở xứ sở tuyết trắng, bạch dương (CHLB Nga), 2 năm sau mới về nước. Vì thế, những
điều viết trong tiêu mục trên là do nghe người làng dư luận và sau này chính
tác giả thuật – kể lại với giọng đùa cợt, nhưng vẫn không giấu nổi sự tủi buồn
và tiếc nuối pha niềm ân hận. Số là tập truyện vui cười - hài hóm vưà trình
làng của cây bút trẻ - lính mới tò te trên lĩnh vực văn chương chuyên nghiệp,
một mặt, được một số nhà văn lão làng rất khen ngợi: cụ Nguyễn Công Hoan, các ông
Tô Hoài, Hà Ân, Phạm Hổ… lại được đích thân hoạ sỹ tài danh số 1 của Hà Nội: Phái Phố (Bùi Xuân Phái) vẽ cho cái bìa rất chi là hí lộng, vui tươi,
phóng to thành bức panô - áp phích,
dựng hiên ngang, sừng sững ngay trước thềm Nhà hát Lớn, Tràng Tiền, Hà Nội hôm
khai mạc Hội nghị Nhà văn trẻ Việt Nam.
Chú nhà văn – nhà báo trẻ bạn tôi hồi ấy hẳn đã hửng mũi khi có người so sánh: Có lẽ một Adit Nêxin (nhà văn nổi tiếng
Thổ Nhĩ Kỳ về những truyện ngắn hài hước, châm biếm, đã được dịch sang tiếng
Việt) mới của Việt Nam đã xuất
hiện!!! Vậy mà, mặt khác, không hiểu quên hay bởi lý do gì đó mà BTC hội
nghị không gửi giấy mời cho tác giả Nguyễn
Hiếu?! Thế thì có uất không cơ chứ?! Thậm vô lý!!! Cho đến tận bây giờ, chính
Nguyễn Hiếu cũng vẫn không biết và không muốn biết, không muốn, không thể tìm
hiểu đến tận ngọn nguồn lạch sông câu chuyện lạ lùng, hi hữu ấy chỉ bởi tính
cách tự trọng và tự ái cao của người quê Trèm!...

Nguyễn Hiếu
Lại nữa, có lẽ
vì muốn cho truyện mình mang màu sắc địa phương thật cụ thể hoặc muốn đưa tên
người làng vào sách cho… oai (!?)… Hỡi ơi! cái ý định tốt đẹp, ngây thơ đó của
một ngòi bút lần đầu nhập tịch làng văn đã khiến cho Nguyễn Hiếu, tuy ngoài
tuổi tam thập nhi lập rồi mà vẫn bị
bất ngờ vì chưa hết dại! Hắn tương nguyên
văn những cái tên ông này, bà nọ, hoặc đã mất hoặc đang sống sờ sờ ở làng
hắn, vào truyện, kèm theo những tính từ hài hước chỉ với dụng ý mua vui (Anh thường trực; tr: 116 – 126) Sách về
đến làng. Chỉ ít hôm sau, lập tức có chuyện! Những đám con cái mấy lão Điền toét, Khảm trọc, Thi Doan…nổi điên vì thằng Hiếu dám xúc phạm đến cha mẹ
chúng! Chúng rủ nhau hùng hổ tìm tác giả Chuyện
cái vòi nước vừa ra lò để trị cho
nó một mẻ! Rõ là đồ nhà văn nói láo, nhà báo nói phét! Tôi nghe
nói đận ấy Hiếu ta phải trốn biệt, không dám ló mặt về làng một thời gian dài…!
Mãi sau, nghe ngóng binh tình im im mới dám bí mật trở về thăm mẹ và bố mẹ vợ
chớp nhoáng, rồi lại nhanh chóng chuồn ngay ra phố…! Mới ngấm lời dạy của các
cụ thật là chí lý: Khôn đâu đến trẻ, khỏe đâu đến già!