TRẦN ĐĂNG KHOA GIỚI THIỆU

 Mấy lời mở sách

Hay là

Nói thêm về Trần Thị Nương (*)

Nhà thơ Trần Đăng Khoa

I

Vâng! Đúng thế. Đây chỉ là ít dòng nói thêm về Trần Thị Nương, tác giả của tuyển thơ BAY VỀ PHÍA MẶT TRỜI mà quý vị đang có trên tay đây. Tôi chỉ nói thêm, vì những gì cần nói về thơ Trần Thị Nương, các đồng nghiệp của tôi đã nói ở phần cuối cuốn sách rồi. Tôi chỉ bổ sung thêm những gì mà họ không nói.

Bảo rằng nữ thi sĩ đã có tuổi nghề 30 năm thì chưa phải đã chính xác. Trần Thị Nương chưa già. Nhưng chị đã có trên nửa thế kỷ cầm bút rồi đấy. Chị làm thơ cùng thời với tôi. Chúng tôi làm thơ rất sớm. Khi đó, tôi mới học lớp 2, còn chị học lớp 4, hay lớp 5 gì đó. Trần Thị Nương hơn tôi chừng mấy tuổi. Những năm ấy, bom đạn mù mịt. Việc thông tin cũng không mấy dễ dàng. Nhưng tuần nào chúng tôi cũng thư cho nhau. Cùng với thư là… Thơ. Miên man thơ. Hồi đó, tôi hay chép thơ gửi cho hai người: Xuân Diệu và… Trần Thị Nương. Xuân Diệu thì tôi chỉ gửi cho ông những bài thơ tôi tâm đắc nhất. Còn Trần Thị Nương thì hầu như viết được bài nào, tôi cũng gửi cho chị. Tôi coi chị như một người bạn thơ, dù chưa bao giờ thấy mặt. Trần Thị Nương sáng tác từ những năm 1966-1967. Thư nào chị cũng gửi thơ cho tôi. Khi thì ba bài. Khi đến cả chục bài. Chị viết khỏe. Và có không ít bài hay. Tôi khuyên chị gửi cho các báo. Nhưng hình như, chị chẳng gửi cho báo nào cả. Vì tôi không thấy thơ chị xuất hiện trên bất cứ một tờ báo nào, thuở chị còn ở lứa tuổi học trò. Nếu không, chúng ta đã có thêm một "thần đồng thơ" khá đĩnh đạc, còn hơn cả tôi. Có lẽ Trần Thị Nương chỉ coi việc làm thơ ở lứa tuổi học trò của chị như một cách học nghề, luyện nghề.

Phải mấy chục năm sau, tôi mới gặp được Trần Thị Nương. Khi đó, tôi đã là một lão già mà chị cũng không còn trẻ nữa. Trần Thị Nương đã là nhà thơ, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, tác giả của hàng chục tập thơ dày dặn cùng với rất nhiều Giải thưởng thơ ở cả trung ương và địa phương. Chị cười bảo: "Tiếc là tôi đốt hết thư và thơ của ông rồi. Phải đến hàng trăm thư nhỉ?". "Sao thế? Tôi với bà có giận nhau bao giờ đâu…". "Khi tôi lấy chồng, ông hiệu trưởng ở trường tôi dạy học bảo, có bao nhiêu thư của giai thì phải đốt hết đi. Kinh nghiệm giữ gìn hạnh phúc đấy. Đàn ông, anh chồng nào cũng ghen tuông lắm. Thế là tôi đốt hết. Mà toàn thư với thơ của ông thôi, chứ tôi có giai nào đâu?". "Nhưng tôi với bà cũng có phải giai gái đâu". "Ừ nhỉ! Chúng mình toàn nói với nhau về thơ. Toàn bàn về thơ". "Hâm thật. Giá như hồi học cấp ba, hay khi đã vào lính rồi học ở nước ngoài, tôi phải bàn với bà về chuyện… giai gái? Thế mà hai đứa lại chỉ cò cưa với nhau mỗi chuyện… thơ ca. Dở hơi thế thì đốt hết đi cũng phải. Nhưng tôi cũng tiếc lắm. Vì có không ít bài thơ tôi chỉ gửi cho bà, rồi sau không còn bản thảo nữa. Nếu bà còn, tôi sẽ mua lại với giá rất cao. Nói nghiêm túc đấy….”. Trần Thị Nương ngẩn ra nhìn tôi. “Tôi có nhiều thư trao đổi về văn học. Chỉ riêng mảng thư viết cho sinh viên, học sinh, tập hợp một phần nhỏ đã thành cuốn HẦU CHUYỆN THƯỢNG ĐẾ, dày gần 500 trang, đã in đi in lại đến cả chục lần rồi, dù cuốn sách ra đời chưa đến ba năm. Nếu những cuộc chuyện phiếm với bà mà tập hợp lại, biết đâu tôi chẳng có thêm cuốn sách: HẦU CHUYỆN BÀ NƯƠNG, hay có khi còn mùi mẫn hơn: HẦU CHUYỆN TIỂU THƯ CÔNG NƯƠNG TRẦN CÁCH CÁCH". Vui ra trò đấy!

II

Chỉ tiếc là không có cuộc vui đó. Nhưng ta lại có cuộc vui khác vui hơn mà bạn đọc đang có trên tay đây. Chúc mừng nữ thi sĩ Trần Thị Nương lại có thêm tập thơ nữa: BAY VỀ PHÍA MẶT TRỜI.

Đây là tập thơ thứ 13 của một cây bút nữ tài hoa và cần mẫn. Đặc biệt, đây không phải sáng tác mới, mà là một tuyển tập, tinh lọc cả một giai đoạn sáng tác của chị. Cũng như năm 2006, chị đã được Nhà thơ Phạm Tiến Duật, Nhà thơ Quang Hoài và Tiến sĩ Nguyễn Văn Long tinh lọc thơ chị thành một tập tuyển khá bề thế. Chỉ có điều, trong cả hai tuyển tập, chắt lọc cả một đời cặm cụi sáng tạo, tuyệt không có bài thơ nào tôi đã từng đọc, từng thích từ tuổi ấu thơ. Qua đó, cũng đủ thấy, Trần Thị Nương là người rất kính trọng bạn đọc và lao động nghệ thuật vô cùng nghiêm túc. Có những bài thơ đã hoàn thành nhiệm vụ ở thời điểm ra đời rồi thì nó có quyền được lui vào ký ức. Trần Thị Nương chỉ trao cho bạn đọc những tác phẩm mà chị coi là tinh hoa của đời mình thôi.

Những tinh hoa ấy đang trên tay các quý vị!

Riêng ông bạn già này, người đã có thâm niên trên nửa thế kỷ đọc Trần Thị Nương, tôi vẫn thấy thấp thoáng trong các trang sách là cái nhìn trong veo và sâu đằm của Trần Thị Nương xưa, chỉ khác là từng trải hơn, sâu sắc hơn, ngọt ngào hơn và cũng đắng đót hơn cái thời trong leo lẻo ấy.

Lẽ ra, giới thiệu sách, lại là một tập thơ, chắt lọc tinh hoa của cả một đời người, tôi phải trích ra những câu thơ hay mà mình tâm đắc, như những đồng nghiệp khả kính của tôi ở phần cuối sách. Nhưng tôi đã không làm thế. Tôi sợ trong đời sống vội vàng này, quý vị sẽ chỉ đọc những câu thơ tôi trích mà bỏ qua những câu hay cũng rất đáng đọc ở các trang sau. Vì thế, tôi xin dừng lại ở đây, nhường cho bạn đọc cùng tác giả BAY VỀ PHÍA MẶT TRỜI. Chúc các vị thuận buồm xuôi gió…

Hà Nội, 8.3.2019