BASHO – MÙA THU

                                                    (1644-1694)

                                         *Haikư Cổ Điển Nhật Bản*                             

                                                             Đinh Nhật Hạnh dịch và giới thiệu

Bài 1-Sáng tác 1686

Sang Đông hay Tây,

 mênh mông sầu một nỗi-

Gió đầu thu lạnh rồi

Bài 2-ST 1680

Cành khô *

 quạ đậu-

Hoàng hôn thu

*Có dị bản ghi là: Cành trụi lá /quạ đậu /Chiều thu

Bài 3-ST 1686

Chỉ độc một của riêng,

đời tôi sao mà nhẹ -

Nhẹ như bầu rượu này!

 Bài 3-ST 1685

Chợp mắt trên lưng ngựa

vô tận những giấc mơ

… vầng trăng xa, khói bếp pha trà

Bài 4-ST 1689

Dưới một mái nhà chung

- ngủ bên cô gái điếm

bụi chua me và trăng đêm

 

                Tác giả Đinh Nhật Hạnh

 Bài 5-

Nhìn về phía kia kìa!

 -Ta cũng cô đơn,

 sương mùa thu ơi!

Bài 6-ST 1692

Trăng trung thu,

 cuộn lên cửa sông

ngọn triều dâng sóng

 Bài 7-ST 1679

Khi tôi quan sát, lúc ngó ra ngoài

mùa thu đây rồi

- Ôi Suma* !

Bài 8

-  Sóng biển lùi xa

 đám ốc bé xíu

 cánh hoa chua me

 Bài 9-

Nơi này cô quạnh

 phía trên đền Suma*

 bãi biển mùa thu

*Suma một địa danh lịch sử nổi tiếng ở Nhật Bản nơi xa xưa đã

 xẩy ra trận chiến sinh tử cuối cùng khốc liệt giữa 2 bộ tộc thù địch.

Bài 10-

Trên cánh đồng gặt dở

 chim hạc từng đàn-

Thu về trên quê hương 

Bài 11-ST 1688

Căn nhà tuyệt quá

 lũ sẻ mừng rơn

vườn kê sau ngõ

Bài 12-ST 1690

Con ngỗng trời ốm , đáp xuống đất

 giá buốt

 tìm hơi ấm, nghỉ qua đêm

Bài 13-

Chớp lóe

 vẳng từ thẳm đêm

 tiếng vạc

Bài 14- ST 1694

Thế là đã thu

mưa phùn dăng dăng-

 Lộ hình chị Nguyệt

 Bài 15-

Mây

 bỗng kéo che mặt trời chốc lát -

Đàn chim di cư

Bài 16-

Trăng vằng vặc sáng –

Sợ bầy cáo

chú bé có người lớn đi theo

Bài 17-

 Làng xưa

chẳng có nhà nào

không trồng hồng ăn quả

Bài 18-St 1694

Mất trắng  

cả một đêm thu –

Tâm sự

 Bài 19-

Họ sống sao đây

trong căn nhà bé nhỏ

sau gốc liễu mùa thu!

Bài 20-

Trên bãi cỏ ba lá

hãy cho họ nghỉ một đêm

-Hỡi bầy chó dữ!

Bài 21-

Trăng rằm

cánh đồng bông

 như đồng hoa nở

Bài 22-

Bụi hoa cúc

 lại vươn thẳng dậy-

 Dấu vết sau cơn mưa

Bài 23-ST 1689

Này bụi chua me bé bỏng

hãy thả cánh hoa mình

vào con sò đỏ, vào chén sakê này

Bài 24-

Hoa bìm bìm

chăng kín hàng rào lối cổng

 im ỉm khóa suốt ngày

 Bài 25-

Hoa cúc nở ngang nhiên

giữa đống đá ngổn ngang

trước cửa hàng xẻ đá

Bài 26-

Màu hoa cúc bạch

dẫu mắt rất tinh

đố tìm ra vết bụi

Bài 27-

 Vẫn sót lại chút gì

 mà ngắm nghía sau cơn bão mùa thu

-Hoa cúc

 Bài 28-

Mùa thu đang qua

vẽ những nét ngày cuối

tự giấu mình trong hạt cây anh túc

Bài 29-

Vẫn đỏ, rực rỡ

 mặt trời không thương xót

 nhưng thoảng gió thu rồi

Bài 30-ST 1688

Nhìn sau lưng người mình vừa tiễn biệt

 nỗi cô đơn

lành lạnh gió mùa thu

 Bài 31-

Nguệch ngoạc mấy chữ,

 tôi xé chiếc quạt cũ

 Cuộc chia ly não nề

Bài 32-

 Lá khoai lang

chờ mùa trăng

 Ngôi làng này mùa khô hạn

Bài 33-

Vỏ trai sò mở ra phải cạy

 như đôi ta

bên thác qua đường

Bài 34-

Từng đi đó đi đây

 đến kiệt sức rồi

chỉ đất miền Kisô hoa nở đón

Bài 35  ST 1693

-Giữa dòng sông, trong cuộc lữ hành

đến ngôi sao cũng tạm nghỉ,

 trên mỏm đá nhấp nhô

Bài 36-

Con đường này

 không ai qua -

Chỉ mình sương thu buông

Bài 37-ST 1681

Bụi chuối trước cơn giông

giọt mưa rơi trong chậu

 –Đêm nay, lặng nằm nghe

 Bài 38

Mời đi một chuyến lữ hành

 đọc haikư tôi viết-

 Gió thu

Bài 39-

 Gió thu đã thổi

 mà xanh,

quả dẻ gai vẫn còn xanh

 Bài 40-

 Giọt sương

 long lanh trên lá cỏ

đu đưa trước gió mùa thu

 Bài 41-ST 1684

Đêm 13 không trăng

cây tuyết tùng ngàn tuổi

 giông tố quật đổ rồi

 Bài 42-

 Một dây thường xuân

 cùng 4,5 cây tre

 bị cơn bão cuốn

Bài 43-

Hoa mào gà

khi ngỗng trời xúm xít

đã đỏ, càng rực hơn

Bài 44 ST 1684

-Nhụy hương lan

xức thơm

 đôi cánh bướm

Bài 45-

Cô Yamanaka

không hái hoa cúc vườn

mà chọn bụi hoa trên bờ suối khoáng

 Bài 46-

Mùi hoa cúc

 ở Nara

Nhiều pho tượng cổ

Bài 47-

Hương lúa chín-

 Tản bộ giữa hàng cây

 biển Ariso bên phải

Bài 48-

­- Nhện à!

mày sẽ khóc sao đây

 khi gió thu đã thổi

Bài 49-

Đêm yên ắng-

 Dưới trăng

côn trùng thở than trong hốc cây dẻ

Bài 50-

Tiếng côn trùng than van -

Nào lại đây lắng nghe

 trong lều gianh  ẩn sĩ

 Bài 51-

-Chẳng bao giờ hóa bướm

 kiếp sống mùa thu này –

Lời con sâu đo than

Bài 52-

Trắng hơn

 đá núi Ishi –

Gió thu

Bài 53-

-Suốt đêm

tiếng gió thở than

 đằng sau rặng núi  

Bài 54-

Hễ nói điều gì

đôi môi đều ớn lạnh

 -Gió thu

 Bài 55- ST 1684

 Ảo hình xương sọ trắng

thân tàn gió xé tả tơi-

 Mặt trời thu tiều tụy

Bài 56-

Trong làn gió thu,

 gẫy và buồn bã

 chiếc gậy dâu này

Bài 57-

Ồ trăng đây rồi !

chuông ngân sâu thẳm

tận biển mùa thu

Bài 58-

Thê thảm làm sao

châu chấu nỉ non

 dưới chiếc mũ trận

Bài 59-ST 1691

Trong chuồng bò

tiếng muỗi kêu, tăm tối

kéo dài mùa hạ nồng

 Bài 60-

Sống trong mùa thu

 con bướm chỉ nhấp từng giọt sương

đọng trên hoa cúc

Bài 61-

Trăng trung thu

lướt mặt ao

buông đêm theo

Bài 62-

Trăng bay mau ,

các ngọn cây hãy đợi !

Cơn mưa đang đến sau

Bài 63-

Nhiều tảng đá lăn

 từ ngọn Asama xuống

 Bão về

 Bài 64-

Tiết thu mát mẻ 

giúp nào,một tay

gọt vỏ bí ngô và nhặt rổ cà !

Bài 65-

Quét vườn-

 Khu đền tôi vừa dọn xong

 lá liễu lại rụng đầy

Bài 66-

Là nhà tu khổ hạnh

 tôi sẽ hái quả cây ,

nhổ sạch cỏ chùa này

Bài 67-

Thu thẳm sâu-

Ông bạn láng giềng

chẳng biết giờ ra sao?

Bài 68-

Tôi ở ngay trong đền

 với cách nhìn trân trọng

 khi ngắm vầng trăng trong

Bài 69-

Thưởng trà ban mai

 Sư ông tĩnh lặng

 hoa cúc với mình

Bài 70-

Nào mở khóa ra

 cho trăng

lan tỏa vào đền

Bài 71-

 Ôi!

 giá như được gõ cửa đền Mitsui

vào ngắm trăng đêm nay

Bài 72-

Mây và sương mù

 chỉ trong phút chốc

làm mất bao cảnh đẹp

Bài 73

-Mảnh trăng liềm

 đất mờ sương

ruộng đại mạch

Bài 74-

Trăng trung thu

sương mù ôm chân núi

Đồng lúa khuất chân mây

Bài 75-

Tia chớp lóe ,

tôi nắm chặt bó đuốc

 trong căn phòng tối om

Bài 76

-Trăng trung thu

Thời tiết miền Bắc

không tài nào dự đoán

Bài 77-

Dưới trăng trung thu

 biết bao người chiêm ngưỡng

 chẳng thấy mỹ nhân nào!

 Bài 78-  ST 1685

Này mây,mây ơi !

 Thi thoảng cho họ nghỉ,

những người mê trăng!

Bài 79- ST 1684

Ta thường cảm thương loài khỉ

thử hỏi mình đã dành gì

cho bao em bé bị bỏ rơi trong gió thu này?

Bài 80- ST 1684

Khi cầm trong tay sương giá thu này

rồi sẽ tan đi-

 Lệ tràn nóng hổi 

Bài 81-ST 1684

Chết thì chắc… chưa !

Cuộc viễn du sắp hết

hoàng hôn thu…

Bài 82- ST 1684

Mùa thu năm nay, bỗng thấy mình già

 một cánh chim trởi

 một áng mây xa …

       Ngõ bằng lăng

Hà Nội- Trung thu  2018

      Đinh Nhật Hạnh

**********************

Tủ sách dịch Haikư Nhật Bản& Thế giới:Đinh Nhật Hạnh-Đinh Trần Phương

Tham khảo :         “The Heart of Basho”-Takafumi Saito /William R Nelson-2006.