CUỘC SỐNG BÍ MẬT CỦA MAKSIM GORKY

CUỘC SỐNG BÍ MẬT CỦA MAKSIM GORKY
(Nhân 80 năm ngày mất của văn hào Maksim Gorky-18/6/1936-2016)
Văn hào Maksim Gorky, người sáng lập chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa, qua đời ngày 18 tháng 6 năm 1936. Đã 80 năm trôi qua, nhưng những cuộc tranh luận về con người nổi tiếng này vẫn chưa lắng dịu. Người ta nói không sót chuyện gì về nhà văn: về mối quan hệ của ông với Lenin, Stalin, chính quyền Xôviết, và với những người phụ nữ Liên Xô xinh đẹp; toàn tập tác phẩm của ông đã được tái bản nhiều lần. Nhưng vẫn còn một điều gì đó chưa nói hết. Điều gì vậy? Sau đây là câu chuyện của Đaria Maksimovna Peshkova, cháu nội của nhà văn
DI VẬT CUỐI CÙNG
Đaria Maksimovna Peshkova là nữ diễn viên đã 62 năm liên tục làm việc tại Nhà hát mang tên Vakhtangov.
Đối với Đaria, Gorky trước hết là ông nội, còn sau đó mới là nhà văn nổi tiếng thế giới, tác giả “Bài ca chim báo bão”, “Người mẹ”, “Dưới đáy”, “Cuộc đời của Klim Samgin”, “Trường đại học của tôi”…
- Cho đến tận bây giờ trước mặt tôi là hình ảnh ông nội đang đứng và bỏ vào ấm samovar những quả sam mộc, - Đaria kể. – Ông rất thích nghe tiếng nổ lách tách của chúng và nhìn ngọn lửa.

Dù sống bất cứ đâu, trong nhà luôn luôn có bếp lửa. ở Krym, nơi gia đình chuyển đến sau khi trở về từ Ý, buổi tối nào ông cũng nhóm lửa. Ông dậy rất sớm, ăn sáng xong và bắt đầu ngồi vào bàn. Buổi sáng, không ai được quấy rầy ông. Còn buổi chiều, ông thích đi dạo cùng với các cháu - nhặt quả sam mộc và củi khô. Ông ăn mặc không cầu kỳ, thích complê màu xám và sơ mi màu xanh da trời.
LẦN ĐẦU TIÊN BỊ MẮNG
Sau cách mạng, Gorky mấy năm liền sống và làm việc ở Ý, nơi hai cháu gái ra đời.
- Tôi sinh ở Neapol. Trước năm 1932, cả gia đình sống ở Ý: ông nội, bố, mẹ, tôi và chị gái Marfa.
Trong đời, Gorky là một người ông hết sức bình thường - điềm đạm và hiền lành. Chỉ hai lần tỏ ra nghiêm khắc.
Hàng ngày, vào bữa sáng các cháu gái ăn bánh ngọt và cháo bột trân châu. Mà hồi bé có ai thích cháo bột trân châu? Thế là cô bé Đasha bắt đầu lặng lẽ đổ món ăn đáng ghét vào bếp. Người lớn vừa mới quay đi mà bát đĩa đã nhẵn như chùi. Nhưng một hôm trong gia đình xảy ra chuyện om sòm – trong bếp có chuột. Ông nội biết tỏng sự việc. Sáng hôm sau, ông mở hé cửa phòng ăn và phát hiện ra bữa sáng “biến” đi đâu. Thế là sinh chuyện!
- Ông túm lấy cổ tôi và gào to lên bằng cái thổ âm vùng Volga: “Cháu không biết xấu hổ à? ở nước Nga trẻ em đang đói ăn, còn cháu thì đổ cháo đi!”.
KHÔNG THỂ SỐNG TRONG BIỆT THỰ
Lần thứ hai, ông nội bộc lộ tính nghiêm khắc của mình ở Moskva. Lúc bấy giờ gia đình sống ở làng Gorki. Gần một tháng, nhà văn Pháp Romain Rolland cùng với bà vợ người Nga đến chơi. Trong ngôi nhà hai tầng, khách được bố trí ở tầng hai. Còn các cháu được chuyển xuống tầng một.
Một lần, từ hiệu may người ta gửi cho các cháu gái hai chiếc áo dài lụa màu xanh da trời có thêu những con chim én màu xanh. Thời bấy giờ đó là một sự xa hoa thậm chí đối với gia đình nhà văn nổi tiếng. Phần lớn công dân Xôviết đều mặc bằng áo vải bông.
- Chúng tôi được mặc áo mới và hớn hở chạy vào phòng ăn gặp ông nội đang ngồi với Romain Rolland. Gorky nhìn trang phục của chúng tôi và hỏi nghiêm khắc: “Ai cho các cháu?”. Khi nghe giải thích xong, ông tuyên bố thẳng: “Ngay lập tức cởi ra và mang tới nhà trẻ!”.
Ông lớn lên trong nghèo khổ và lang bạt, chính vì vậy ngay cả khi ngự trên đỉnh cao danh vọng vẫn cảm thấy bỡ ngỡ trong sự xa hoa. Lúc sinh thời, ông kịch liệt phản đối việc lấy tên mình đặt cho thành phố Hạ Novgorog và phố Tver ở Moskva. Khi Gorky từ Ý trở về, Stalin cấp cho ông một biệt thự sang trọng trên phố Malaya Nikitskaya. Nhưng ở đấy nhà văn cảm thấy bất tiện.
- Ông gặp gỡ với Stalin, đón tiếp các nhà văn, nhưng không bao giờ sống ở đấy, - Đaria Maksimovna nói.
Gorky gặp người vợ tương lai Ekaterina Pavlovna tại toà soạn báo Samara. Ông viết báo, còn bà chữa mo-rát.
- Bà nội rất xinh gái, nhưng tôi không biết những tình tiết về mối tình của họ. Trong gia đình, không ai được nói tới điều đó. Mặc dù sau này ông bà chia tay nhau, bà vẫn là người đàn bà chính, người vợ của ông.
- Nữ nghệ sĩ nổi tiếng Maria Andreeva cũng từng là “nàng thơ” của Maksim Gorky…
- Cuộc hôn nhân với Andreeva không thành. Ông nói rằng hai con gấu không thể sống chung trong một cái hang. Ông là người có tính cách mạnh mẽ, bà ấy cũng vậy. Còn cuộc hôn nhân với Ekaterina Pavlovna chỉ để lại một đứa con trai duy nhất – Maksim. Theo Đaria Maksimovna, bố bà là một người đa tài: ông vẽ rất đẹp, thông thạo tiếng Ý và Pháp. Maksim mất lúc còn trẻ - năm 36 tuổi.
Vào một ngày mùa thu, Maksim say bí tỉ, người ta chở anh về và đặt nằm trên chiếc ghế trước nhà. Anh ngủ thiếp đi và bị cảm lạnh. Kết quả là anh bị viêm cả hai bên phổi. Lúc bấy giờ chưa có thuốc kháng sinh. Cái chết của đứa con trai cường tráng, khoẻ mạnh, khiến cả nhà bị sốc. Sau này, khi ở Krym, Gorky thường khoác áo bành tô của con trai và ngồi rất lâu trên chiếc ghế cạnh nhà hay đi lại trong vườn.
“BỊ ĐẦU ĐỘC BẰNG KẸO”
Gorky mất sau con trai hai năm. Thời bấy giờ có tin đồn rằng nhà văn bị đầu độc. Rằng, Stalin ghen tị với tiếng tăm lừng lẫy của ông. Trước lúc mất, Maksim Gorky được lãnh tụ đến thăm, trong buổi gặp gỡ đó, hình như người bệnh được mời ăn những chiếc kẹo tẩm thuốc độc.
- Điều đó hoàn toàn vô lý! – Đaria Maksimovna quả quyết. - Ông nội bị ốm nặng và qua đời, giống như bố tôi, vì bệnh viêm phổi. Phổi là điểm yếu của ông. (Hậu quả của một vụ tự tử bất thành. Bị trượt Đại học Kazan, cái chết của bà nội, sự nghèo khổ - tất cả điều đó đã khiến chàng trai Peshkov 19 tuổi mua một khẩu súng lục ngoài chợ, đến ngồi một mình bên khe suối và bắn vào tim. Nhưng viên đạn lại xuyên qua phổi, và một tháng sau anh lại đi làm trong hiệu bánh mì). Cảm thấy sắp mất, ông đề nghị đưa tôi và Marfa thường xuyên đến với ông. Chúng tôi ngồi bên cạnh, lắng nghe ông kể chuyện. Stalin điều một nữ y tá đến chăm sóc. Còn khi Gorky sắp mất, cả Stalin, Molotov và Voroshilov đều đến thăm ông. Trước mặt những người này, nữ y tá đã tiêm cho ông một mũi long não, và ông cảm thấy dễ chịu đến mức tưởng như hoàn toàn khoẻ mạnh. Họ nói về văn học, về những chuyện khác, nhưng không lâu.
Dần dần sức khoẻ của Gorky trở nên suy sụp. Ông ra đi một cách lặng lẽ. Đó là ngày 18 tháng 6 năm 1936.
T.H.
(Ảnh: M. Gorky với hai cháu gái Marfa và Đaria)

Thích

Bình luận

Chia sẻ

Chép từ FB Trần Hậu