NGƯỜI QUÊN TUỔI SAY SƯA KẾT NỐI

 

Vũ Nho

NGƯỜI QUÊN TUỔI SAY SƯA KẾT NỐI

                   Cảm nhận cuốn “ BÚT KÝ TRÊN FB” của Nguyễn Đức, Nxb Hội Nhà Văn, 2025

                                PGS.TS. VŨ NHO

          Người xưa năm mươi tuổi đã lên lão, đã muốn buông bỏ mọi việc để hưởng chút an  nhàn. Bây giờ y học tiến bộ, sức khỏe, tuổi thọ con người được nâng cao. Năm mươi tuổi chả mấy ai kêu già. Tuổi nghỉ hưu của nam giới ở nước Việt ta là sáu mươi. Nhiều cụ bảy mươi, tuổi “cổ lai hi” ( xưa nay hiếm) vẫn hoạt động sôi nổi.

          Tôi may mắn được quen các cụ cao tuổi hơn nữa, hơn tám mươi vẫn khỏe mạnh, minh mẫn và hoạt động say sưa. Đó là các thi nhân Ngô Thái, Thang Ngọc Pho, Lương Toán, và Nguyễn Đức với bút danh “Đức kết nối”. Chính vì hoạt đông kết nối FB mà nhà giáo Nguyễn Đức có cơ hội vào Nam, ra Bắc, quen biết các bạn thơ, kết nối các câu lạc bộ thơ ca, tham gia các sự kiện thơ ca ba miền. Kết quả của những chuyến đi không nghỉ, cùng với sự ghi chép tỉ mỉ, thường xuyên thông tin trên FB mà nhà giáo có tập bút kí này.

          Thật đáng khâm phục, sức khỏe, sức làm việc của một cựu nhà giáo văn chương.

          Tác giả tự bạch:

          “ Được hoạt động trong phong trào thơ ca quần chúng 9 năm ( 2016 – 2025) tôi đã được đi khắp mọi miền đất nước, được gặp nhiều bạn thơ thân thiết, và được tổ chức tham dự nhiều sự kiện thơ ca. Đó là một niềm vui lớn, tạo nguồn cảm hứng để tôi viết được nhiều bài trên Facebook, nhằm ca ngợi những vùng miền được đi qua,  ca ngợi phong trào và các bạn thơ Facebook” ( Lời mở đầu).  Điều đó là một sự thật đáng kinh  ngạc và khâm phục. Chỉ tính năm 2017, Nhà giáo Nguyễn Đức ( Đức kết  nối) đã đi rất nhiều địa phương. “ Tôi đã đến thành phố HCM, Cà Mau, Ninh Thuận, Nha Trang, Quảng Nam và lên Tây Nguyên. Ở miền Bắc tôi tới Việt Trì, Yên Bái, Thanh Hóa, Hải Phòng, Nam Định, Thái Bình. Mùa hè năm đó tôi vào Huế gặp  nhà thơ Ân Hồ bàn việc xây dựng phong trào.” ( Hội thơ xứ Huế,  tr. 108). Một thanh niên  mạnh khỏe cũng chưa chắc đã có đủ sức  và đủ tiền để đi lại như thế. Trong khi tác gỉa đã 76 tuổi ta.

          Tất cả các câu lạc bộ thơ mạng Facebook đều biết đến người “kết nối” Nguyễn Đức. Ông xây dựng, duy trì phong trào, tổ chức gặp gỡ, tổ chức các cuộc liên hoan thơ ca khu vực, thơ ca ba miền ở thành phố Hồ Chí Minh, ở Huế, Hà Nội,  Thanh Hóa, Yên Bái,… Các chuyến đi, các cuộc gặp gỡ, giao lưu đã là nguồn cảm hứng để người giáo viên văn chương nghỉ hưu  bắt đầu những trang viết của mình.

             Cuốn sách chia ba phần.

Phần thứ nhất trên các nẻo đường đất nước gồm 21 bài bút kí ngắn, ghi cảm xúc, ấn tượng , trải nghiệm của người viết về các vùng đất.

Phần thứ  hai Kết nối các bạn thơ Facebook, gồm 38 bài viết về những nhà thơ hoạt động trên mạng ở khắp mọi miền đất nước mà tác giả đã gặp gỡ, trao đổi,  đã đọc thơ.

Phần thứ ba Một chút tình riêng, gồm 4 bài viết về người cha, về con gái đầu, về người em trai và mong muốn “đi nốt chặng cuối đời”.

          Tôi có cảm giác ở phần thứ nhất, tình yêu văn chương, tình yêu quê hương đất nước của thầy giáo dạy Văn được hồi sinh, phát triển.

Chỉ một đoạn văn ngắn, người viết dẫn ra thơ của Quốc Trường, Đặng Chấn Hưng, ca từ của bài hát  Hồng Nhung , mùa thu trong thơ Nguyễn Du, mùa thu trong thơ Tố Hữu. Rồi  từ nét thu hôm nay, “tìm lại dấu ấn tâm hồn của các thi nhân ngày trước”.

          “Đâu là chiếc ghế ở Hồ Gươm, nơi nhà thơ Lựu Trọng Lư ngồi nghe “lá thu rơi xào xạc”, đâu là nơi chàng thi sĩ Xuân Diệu viết bài thơ nổi tiếng Đây mùa thu tới, mùa thu tới/ Với áo mơ phai dệt lá vàng và đâu là nơi nhà thơ Nguyễn Đình Thi trước khi lên chiến khu Người ra đi đầu không ngoảnh lại/ Sau lung thềm nắng lá rơi đầy. ( Hà Nội mùa Thu, mùa Thu Hà Nội, tr. 9)

          Nguyễn Đức không viết dài, nhưng biết lọc ra những chi tiết, những ấn tượng tiêu biểu đã từng gặp.

          “ với người dân Huế cần được nói thêm nghèo phải biết ăn ngon. Nghe tưởng như mâu thuẫn, nhưng đúng là như vậy. Các mẹ, các chị ở Huế đã rất tỉ mẩn, cầu kì chế biến, để các món của nhà nghèo thành món ăn ngon và thành đặc sản của Huế” ( Tạm biệt Huế yêu”. Tr15).

Ví dụ khác, khi  vượt đèo Ô quy Hồ từ Sa Pa sang Lai Châu, nhà giáo đã có ý thức kể về  “ tứ đại đỉnh đèo” miền Tây Bắc với những con số cụ thể, ấn tượng:

          “ Mã Pì Lèng ở Hà  Giang dài 20 km nối liền  Đồng Văn với Mèo Vạc, đèo Khau Phạ ở Yên Bái  dài 40 km, đèo Pha Đin ở Điện Biên dài 30 km , còn đèo Ô Quy Hồ, con đèo dài nhất tới 50 km, dốc quanh co, địa hình hiểm trở, quanh năm mây phủ, nối liền hai tỉnh Lào Cai, Lai Châu được gọi là vua đèo Tây Bắc” ( Vượt đèo Ô Quy Hồ, tr. 34). 

            Những ghi chép ngắn gọn ít nhiều đều đem lại sự thích thú  cho người đọc.

          Phần quan trọng nhất là phần thứ hai. Cũng vẫn những ghi chép ngắn gọn, có tính thông tin  báo chí.

Không phải ngẫu nhiên tác giả để bài viết về nhà thơ Trần Quang Quý  đầu tiên. Trần Quang Quý là nhà thơ nổi tiếng, giải thưởng nhà nước về VHNT, là Phó chủ tịch Hội nhà văn Hà Nội, người nhiệt tình đóng góp với thơ mạng, Viết bài cổ vũ nhà thơ An  Nhu, cùng dự giao lưu “Tình thơ Tây Bắc” và các câu lạc bộ khác.

Nguyễn Đức đã gặp gỡ,  thăm hỏi, trao đổi  với hầu hết các “thủ lĩnh” nổi tiếng của phong trào thơ FB từ Bắc chí Nam. Bạn đọc, nhất là bạn chơi mạng đều đã biết những tên tuổi các vị Ngô Thái, Thu Hải, Trần Thanh, Quốc Trường, Chử Thu Hằng, Đặng Chấn Hưng, An Nhu, Sarah Lieng Nguyên, Nina Nguyen, Lê Gái,…

Nguyễn Đức thông tin về họ, bày tỏ tình cảm khâm phục, kính trọng sự nhiệt tình,  vô tư, tích cực đóng góp cho phong trào thơ ca quần chúng .

          Tác giả cũng vừa bình, vừa giới thiệu các cây bút ở địa phương như Mai Lịch Hồng, Vũ Thu Hương ( Yên Bái), Nga Vũ,  cặp vợ chồng Toàn Tâm, Thư Trần ( thành phố Hồ Chí Minh),  Ri Trương ( Bến Tre), …Rồi  thơ các nhà thơ khác như Ca Thương,  Mạc Uyên Linh, hồi kí “ Thường dân” của Nguyễn Thu Hải, đều được trân trọng giới thiệu.

          Không chỉ quan tâm tới các thủ lĩnh, chủ nhiệm các câu lạc bộ, tác giả còn chia sẻ niềm vui với cha con Vũ Nguyên, một bạn thơ khuyết tật giàu nghị lực,…

          Bài cuối là bài “ Chuyện tình người trên Facebook” nói về tình cảm của những người làm thơ mạng với nhau. Thiết tưởng cả cuốn sách “ Bút ký trên FB” của nhà giáo Nguyễn Đức là minh chứng sâu sắc nhất, tuyệt vời nhất ,  cho tình người trên Facebook!

          Khi cuốn sách  của nhà giáo Nguyễn Đức xuất bản, trân trọng và quý mến tác giả, nhà văn La Giang Phạm Khắc Mã đã làm một vdeo clip nhan đề “Nguyễn Đức người thắp lửa cho thơ ca thời đại số”   với giọng đọc truyền cảm của nghệ sĩ Bình Yên. Tôi muốn dùng lời bình luận của Bình Yên để thay cho lời kết bài viết này:

          “Trong lĩnh vực gắn kết những tấm lòng và sẻ chia yêu thương, không thể không nhắc đến ông Đức Kết Nối – người đã lặng lẽ mà bền bỉ, miệt mài vun đắp cho những nhịp cầu nghĩa tình… Cám ơn nhà văn họa sĩ La Giang Phạm Khắc Mã”

                                      Hà Nội 4/7/2025