Thân xác và từ ngữ trong đời sống, thi ca

Thân xác và từ ngữ trong đời sống, thi ca

                                      Vũ Nho

                             (Theo cách làm của Đỗ Anh Vũ)

Bạn Đỗ Anh Vũ đã trình chiếu tại Trụ sở Hội nhà văn Hà Nội 15  bộ phận thân thể và các từ ngữ về chúng trong đời sống, thi ca, ca khúc, một vài tác phẩm văn xuôi. Đó là : 1. Vú; 2. Tay; 3.Chân; 4.Tóc; 5. Mắt; 6.Môi; 7.Mũi; 8.Tai; 9.Răng; 10.Miệng ( mồm); 11.Lưng; 12.Má; 13.Mặt; 14. Eo, Móng; 15. Gáy, cổ, bụng, mép. Tác giả cũng nói về từ chỉ   bộ phận sinh dục nữ và nam. Điều thú vị là từ chỉ bộ phận sinh dục nữ nhiều hơn hẳn so với nam ( 14 so với 8).  Buổi thuyết trình cho thấy cách làm việc công phu, khoa học của diễn giả. Vũ Nho có gợi ý cho diễn giả nên thêm các bộ phận : VAI, CẰM, và RÂU (RIA) riêng với nam.

Theo cách làm đó,  Vũ Nho tôi thêm một bộ phận khác trên cơ thể là ĐÍT. Cái bộ phận dùng để ngồi rất quan trọng. Nhưng người Việt thấy nó thô chăng nên ít dùng từ ĐÍT. Cụ Nguyễn Đình Chiểu khi tả Lục Vân Tiên đã nói tránh từ này một cách khéo léo và không kém phần tinh tế:

          Vân Tiên đầu đội kim khôi

          Tay cầm siêu bạc, MÌNH ngồi ngựa ô

Dưới đây là tìm hiểu của tôi.

         

Từ ĐÍT.  Từ đồng nghĩa TRÔN, BÀN TỌA

Phần ở dưới cùng và đằng sau thân người hoặc động vật, nơi có cửa ruột già thông ra ngoài để thải phân ( gọi là lỗ đít). Từ điển tiếng Việt, Viện ngôn ngữ học, 1992, trang 332.

ĐÍT

1. Đít xoong, đít nồi, đít thớt, đít vịt, đít nhái, đít chai, xe com măng ca đít vuông…  Trôn niêu, trôn nồi, trôn trẻ, trôn quang, trôn kim
2. Đít lồng bàn, đít nhái

Nhân tướng học :

Bụng ỏng đít beo : tướng ốm yếu

Má hồng trôn niêu : Phụ nữ má đen - người vất vả, xấu.

Biểu tượng:

-         Vất vả : đầu chầy đít thớt

-         Vị trí lãnh đạo : ghế ít, đít nhiều

      -        Ngoan cố, cố đấm ăn xôi : Cà cuống chết đến đít còn cay

-         Vô tâm : Ăn xong cắp đít về

-         Khinh bỉ : Nó nói nghe điếc đít ( hoặc điếc lỗ đít)

-         Nói rồi chối, cãi phăng, chùi mồm không ngượng : miệng quan trôn trẻ

Trong thành ngữ,  tục ngữ, thành ngữ, ca dao :

Mặt xanh như đít nhái

Má hồng trôn niêu

Tai lá mít, đít lồng bàn ( trâu nái tốt).

Nhấp nhổm bên ghềnh đít vắt ve

                                 Hồ Xuân Hương - Tát nước

Trên ghế bà đầm ngoi đít vịt

Dưới sân ông cử ngỏng đầu rồng

                   Tú Xương

Vừa bằng hạt mít

Dưới ( Lỗ) đít có lông

Đến ngày giỗ ông

Đem ra làm thịt

          Câu đố về củ hành

Trạng chết Chúa cũng băng hà

Dưa gang đỏ đít thì cà đỏ trôn

TRÔN

Bán trôn nuôi miệng

Con nên khoa giáp cha mòn trán

Em được vinh hoa, chị nát trôn

                   Huyện Nẻ

Ăn rồi cắp đít ra về

Thấy hàng thịt chó lại lê trôn vào

             Ca dao

Chị cười xe chỉ ấm trôn kim

          Hoàng Cầm - Lá diêu bông

Các bạn nghiên cứu, tìm tòi bổ sung tiếp. Chắc còn nhiều câu thú vị!