MONG MANH SẮC TÍM

Bùi Kim Anh

      

MỎNG MANH SẮC TÍM

Làm sao có thể đi qua mà không dừng chân hay chí ít cũng một thoáng ngoái nhìn một hồ nước nhỏ sớm mai, nhẹ nhàng nắng, nhẹ nhàng gió, nhẹ nhàng vài tán lá như đĩa nhỏ dềnh dềnh cùng đôi bông hoa tím hồng xoè trên làn nước dịu êm. Đừng thấy hoa xinh xắn, hiền hậu mà cố với tay, cố kều mà cấu, ngắt. Hoa súng đấy. Cũng nở trong đầm, hồ, trong ao như sen nhưng hoa súng không lan đầy, không nở đầy, không lan toả mùi hương bay xa theo gió như sen. Qua đầm sen mùa hạ ta như bừng tỉnh, như mát mẻ như vì vừa qua một chặng đường dài oi bức. Cấu một lá sen để ngồi. Cấu một lá sen để che nắng trên đầu. Ngó có bông sen gần bờ ngắt, để ngửi, để hít gần hơn, sâu hơn hương sen. Nhiều lắm sen tàn sen nở rộng lòng cho kẻ yêu sen. Thời nay còn có người bán sen, bán gương sen ngay bên đầm sen cho khách vãng lai dừng xe nghỉ tạm. Nhưng không ai làm vậy với hoa súng cả. Thanh mảnh hơn, hoa súng nở lưa thưa trên đầm rộng, không vươn cao cao giữa những phiến lá rậm rạp như sen, súng đâm bông xà trên mặt nước, ngoi lên gần gụi với nước. Những chiếc lá tròn - có loại súng lá bị khía chữ V nối từ mép lá tới phần cuống lá, có loại súng lá không bị khía - nổi trên mặt nước chỉ làm nền cho hoa mà chẳng hề che lấp dáng hoa. Như một cô gái mảnh mai hoa súng để ta ngắm vẻ đẹp thơ mộng mà mơ ước, mà tơ tưởng. Ngắt hoa ra khỏi đầm, tách hoa ra khỏi bức tranh cảnh sắc yên bình hoa súng trơ trọi, rũ héo. Màu tím hồng mộng mơ, màu trắng thanh sạch trở nên buồn tẻ. Về nét đẹp này hoa súng tựa như hoa quỳnh vậy.

Ta chỉ có thể ngắm quỳnh nở trên cây, dẫu cành khẳng khiu, dẫu lá khô khốc. Bởi cái khẳng khiu, khô khốc ấy lại tạo thêm dáng trắng trong mềm mại cho quỳnh. Còn cầm hoa quỳnh trên tay chỉ có oặt ẹo mà thôi. Nhưng hoa súng không được vương giả như quỳnh khi nở. Bình dân, lặng lẽ. Có bông súng nở khi đêm, chậm chậm nở rồi bung ra cho trăng sao, mây gió đẩy đưa. Có bông nở khi sáng cũng từ từ như vậy dẫu xung quanh hối hả, ồn ào. Người yêu hoa súng đâu phải nhiều. Hoa súng không kiêu sa để kén chọn chỉ bởi không kẻ bán người mua để cắm bình như bao loài hoa khác. Dẫu nở suốt bốn mùa hoa vẫn của thiên nhiên, của kẻ mộng mơ, của thi nhân, họa sĩ. 300 bức họa của họa sĩ nổi tiếng người Pháp về phong cảnh Claude Monet đã dành cho hoa súng là như vậy đó. Đối với một số nền văn hoá phương Tây, hoa súng là biểu tượng cho người sinh tháng 7(?).

Nhìn kỹ đi, cánh hoa súng nhiều xếp lợp, nhị hoa súng nhiều xếp xoắn. Khi hoa nở cứ từ từ từng lớp khuyến rũ là như vậy đấy. Hoa súng thường gặp là súng trắng nở sớm ban mai. Hoa súng tím hồng nở đêm, khép lại khoảng giờ gần trưa. Còn súng vuông nhỏ nhất, súng lam hoa trắng hay xanh lam đậm. Hoa súng có nhiều kích cỡ khác nhau. Có hoa trắng nhỏ xíu xiu. Có hoa tím hồng hay đỏ ấn tượng nhất, thường có ở hồ nơi đền chùa, mọc nơi đầm, ao... Hoa súng bình dân nhưng phong phú và gợi cảm. Thường không có mùi thơm, hiếm mới có mùi thơm mà khi dời xa đầm hoa súng nở lòng ta day dứt, lưu luyến. Tuổi thọ hoa súng ngắn thôi, từ đêm tới trưa hôm sau, từ sớm tới trưa ngả xế chiều. Chắc vì vậy mà yêu hoa chẳng ai cắm được hoa vào lọ. Nhưng người làm vườn đâu có chịu yên. Hoa súng cùng hoa sen được thả trong chậu cảnh – chậu hoa cảnh dưới nước, bể hoa cảnh trong vườn. Non nước hữu tình. Cảnh sắc hữu tình. Màu hoa tím đọng tình

Gắn liền với thiên nhiên hoa súng còn gắn bó với con người trong nếp sống ẩm thực Nam bộ. Nào hãy vào nhà hàng đặc sản đồng quê, gọi một lẩu mắn. Trong cả chục loại rau trồng, rau dại để ăn lẩu muốn bao nhiêu hoa súng cũng có. Cha con đi tát đi mò được con cá con tép. Mẹ con đi bòn trong vườn, nơi ruộng gặp rau gì ăn được nhổ rau nấy. Thế là có nồi lẩu mắn, nồi mắn kho bông súng cay xè. Cả nhà xì xụp, nhâm nhi. Hoa súng hái khi mới nở, dùng tươi ngay hoặc phơi khô sắc riêng hoặc hợp cùng tâm sen, hoa nhài sắc lên uống an thần, trị chứng kém ngủ. Những thày thuốc y học cổ truyền dùng hoa súng, rễ hoa súng làm vị thuốc bắc. cùng với các loại thảo dược, các vị thuốc khác chữa một số bệnh. Rễ hoa súng còn nấu chè ăn giải cảm tốt. Yêu hoa súng, tìm hiểu về loài hoa tím gợi nhớ lại càng thêm yêu

Không được tôn vinh như sen, không gần gũi với con người nhiều như sen, nhưng ai đã một lần đi qua, ai đã một lần dừng bên đầm  hoa súng nở sẽ chẳng bao giờ thờ ơ mỗi lần gặp lại. Dù chỉ một thoáng bên đường, dù suy tư bên hồ nước nhỏ, hoa súng sẽ mang đến cho ta sự bình lặng trong tâm hồn