CÂY TRĂNG” - KHÚC CA ĐẸP
 NHÀ GIÁO - NHÀ THƠ PHƯƠNG ANH TẶNG CÁC CHÁU

(Đăng báo Giáo dục và thời đại số 247
ngày 16 /10/ 2023 trang 30)

NHÀ VĂN NGUYỄN THỊ THIỆN

“Cây trăng” là tập thơ thứ tư của nhà thơ Phương Anh. Được tặng cuốn sách còn thơm mùi giấy mới, tôi hào hứng đọc, cảm tưởng khi gấp lại trang sách cuối thật là vui và thú vị bởi những xúc cảm tươi mới, hồn nhiên, thơ trẻ từ tác phẩm lan tỏa sang, tôi chợt thấy mình như được trở về vởi thế giới của tuổi thần tiên.

Tập thơ khổ 20,5 x17 cm do NXB Văn học ấn hành tháng 9/ 2023 bằng giấy tốt, bìa cứng, màu sắc đẹp, tươi sáng, trang nhã. Lật mở tiếp, mỗi bài đều có tranh minh họa, sinh động, phù hợp với nội dung và chủ đề từng bài. Tôi được nhà thơ chia sẻ: chủ nhân của tranh bìa và tất cả những bức họa trong tập thơ đều là các cháu của Phương Anh vẽ nên - có cháu là sinh viên Đại học Mỹ thuật. Như vậy, điều hấp dẫn đầu tiên: tác phẩm là sự hội tụ tâm hồn, cảm xúc, sự đam mê sáng tạo nghệ thuật của bà và cháu. Một niềm vui lớn các gia đình khác không dễ gì có được.

Tập thơ thiếu nhi gồm 36 bài, có bài tác giả sáng tác từ khi còn là người mẹ trẻ, lại có những bài sáng tác gần đây khi được lên chức bà ngoại. Tác phẩm là khúc ca chứa chan tình cảm từ trái tim của người mẹ hát ru con, người bà hát ru cháu gửi gắm trong đó bao yêu thương, trìu mến và ước mong. Giờ đây, những khúc hát ấy được dành tặng các cháu thiếu nhi. 

Tác phẩm là bức tranh chân thực, gần gũi và sinh động về cuộc sống được phản ánh qua đôi mắt trẻ thơ. Bài “Mưa đầu hạ” được quan sát bằng cặp mắt và suy nghĩ của em thơ. Nó như một lát cắt rất hồn nhiên, tươi mới về cuộc sống ở nông thôn sau cơn mưa đầu mùa: “… Bầy vịt kêu cạc cạc/ Rủ nhau ra tắm ao/ Chuồn chuồn đỏ liệng chao/ Hoa hồng rung cánh múa”. (trang 35). Tuy là con gái Hà Nội - quận Tây Hồ - chính gốc nhưng làm dâu và dạy học ở Đông Anh quê chồng, nhà thơ Phương Anh yêu miền quê ấy bằng tình yêu rất chân thành. Chị buồn lo, chung vui cùng bà con cô bác. Đây là cảnh ngày mùa bận rộn đúng như tục ngữ ông cha từng nói: “Tháng năm năm việc, tháng mười mười việc”. Hãy cùng đọc bài thơ Được mùa: ”Đã bước vào vụ gặt/ Làng xóm nhộn nhịp ghê/ Từng chuyến xe đi về/ Sân nhà phơi đầy lúa/ Nắng trải vàng như lụa/ Hong hạt thóc khô giòn/ Cún nhảy nhót lon ton/ Xua đàn gà chạy biến/ Bố bảo thời tiết thuận/ Năm nay lúa được mùa/ Các con sẽ được mua/ Áo quần đẹp chơi Tết” (trang 34). Bài thơ thiên về tự sự, phác họa nên bức tranh bằng ngôn từ giàu âm thanh, đường nét và màu sắc, ở đó con người và các con vật đều nhộn nhịp, lao động hăng say. Vụ lúa được mùa chính là sự đền đáp bao tháng ngày vất vả của người cấy trồng. Từ góc sân nhỏ nhà em phơi đầy lúa “Nắng trải vàng như lụa” ấy sẽ gieo mầm và nuôi dưỡng tình yêu cha mẹ, yêu con người, yêu thôn xóm, làng quê và yêu đất nước.

Trong tập, nhiều bài có tứ thơ mới lạ, hấp
dẫn, nhà thơ sử dụng lối tư duy ít trìu tượng, mỗi bài được gắn với những sự việc, con vật hay hiện tượng cụ thể. Bài “Cây trăng” có tứ thật lạ và độc đáo khơi dậy trong các em tình yêu thiên nhiên
kỳ diệu quanh ta. Vì thế tên của bài được lấy làm nhan đề cho cả tập thơ. Nói đến cây, người ta thường liên tưởng một loài thực vật gồm thân, cành lá và quả. Nói đến trăng để chỉ hành tinh
phát sáng lớn nhất nhìn thấy về ban đêm, tròn
đầy vào dịp ngày rằm. Nói Cây trăng là một kết hợp từ mới, là sáng tạo riêng của tác giả. Đây là
sự quan sát và cảm nhận trẻ thơ mới có được: “Xuân về đón em/ Từng chùm hoa nở/ Trắng thơm
đầu ngõ/ Vương mái tóc mềm./… Mùa gọi thu sang/ Xoe tròn mọng nước/ Vàng thơm quả ngọt/ Thành cây trăng rằm” (trang 21). Căn cứ vào hình ảnh, màu sắc và thời điểm nở hoa, đậu quả, thu hoạch dịp Trung thu, đây chính là cây bưởi hoặc cây thị. Riêng quả thị có mùi thơm rất đặc trưng và còn gắn với truyện cổ thần kỳ Tấm Cám, trẻ em Việt hầu hết đều biết. Quả thị hay bưởi khi chín đều như những vầng trăng nhỏ treo lúc lỉu trên cây, tạo ấn tượng thẩm mỹ thật đẹp. Hình ảnh thơ cây trăng khiến em nhỏ thêm yêu cây trái, yêu thiên nhiên và cuộc sống quanh mình.

Song điều tôi tâm đắc nhất là tập thơ có ý nghĩa giáo dục nhẹ nhàng, tự nhiên mà thấm thía qua những cảm xúc giàu thi ảnh, ngây thơ, ngộ nghĩnh bởi người viết luôn đặt mình vào suy nghĩ, tâm trạng của các bé. Tác giả khi thì hướng em nhỏ tới lòng biết ơn ông bà, cha mẹ.Qua những cử chỉ, việc làm cụ thể của người bà trong bài ”Quạt nan của bà” kể về một ngày hè oi nóng, khắp nơi mất điện: “Bỗng ủa vào gió mát/ Từ đôi tay của bà/ Quạt nan đang thổi gió/ Xoa dịu cái nắng trưa/ Mồ hôi sợ chạy hết/ Bé thiu thiu ngủ rồi/ Bà vẫn phe phẩy quạt/ Ngọn gió lành đưa nôi” (trang 11). Hay bài thơ “Gặp người ăn xin” tác giả kể lại một lần “Em cùng mẹ đi chợ”, thấy người ăn xin già yếu, mẹ lấy tiền biếu ông chục ngàn đồng. Chỉ vậy thôi nhưng bài thơ rõ ràng có ý nghĩa gieo mầm tình yêu thương đồng loại, có thái độ và hành động quan tâm giúp đỡ những người kém may mắn trong cuộc sống. “Được bố khen” lại là một bài học cụ thể về lòng dũng cảm cho trẻ thơ qua chính những cử chỉ hành động các em gặp phải trong sinh hoạt thường ngày: ”Bé bị vấp ngã / Nhưng không khóc đâu/ Cố gắng chịu đau/ Tự mình đứng dậy/ bố nhìn thấy vậy/ Gọi bé đến gần/ Xoa đầu bố khen: “Con yêu dũng cảm” (trang 10). Những bài: Bé vào lớp một, Nhớ trường, Ngày tựu trường, Đi học ngày mưa… khiến các em càng thêm yêu trường lớp, thầy cô, bạn học.

Còn nhiều, nhiều nữa những bài có tứ thơ dễ thương, đáng quý. Tất cả được trình bày dưới nhiều hình thức thơ: Lục bát (1 bài), thơ ba chữ (1 bài), thơ bảy chữ (3 bài), thơ bốn chữ (13 bài), nhiều nhất là thơ năm chữ (18 bài). Ngôn ngữ thơ thuần Việt, nhiều bài mang đậm sắc thái đồng dao, trẻ em đọc dễ nhớ, dễ hiểu và dễ thuộc.

Đây là tập thơ thứ tư của nhà giáo, nhà thơ đam mê văn thơ, thiết tha yêu thương con trẻ. Đúng như tác giả Dục Phương ở lời đầu sách nhận xét
về Phương Anh: “Tác phẩm của bà đa dạng về thể
loại, với ngôn ngữ trong sáng giản dị, cảm xúc sâu lắng, chứa đựng những suy tư trăn trở về con người và lẽ đời...”. Tập thơ “Cây trăng” đã nối tiếp dòng chảy tư tưởng, cảm xúc giàu nhân văn ấy. Ấn phẩm là khúc ca đẹp, món quà tinh thần rất ý nghĩa dành tặng các cháu thiếu nhi dịp Trung thu năm 2023.

 

 Hà Nội - Mùa Thu 2023