THƠ NỮ HÀ NỘI KHÔNG CHỈ LÀ NIỀM TỰ HÀO CỦA THỦ ĐÔ

THƠ NỮ HÀ NỘI KHÔNG CHỈ LÀ NIỀM TỰ HÀO CỦA THỦ ĐÔ

                                Tham luận của Vũ Nho

            

 Chúng ta đều biết Hà Nội là Thủ đô, là trung tâm văn hóa, chính trị và kinh thế của cả nước. Đội ngũ văn nghệ sĩ Thủ Đô cũng là một  đội ngũ đông đảo, mạnh mẽ và có chất lượng. Các nhà thơ, trong đó có các nhà thơ nữ là những người nổi tiếng không chỉ trong phạm vi Thủ Đô, mà còn là trong cả nước.

 Nói về thơ nữ Hà Nội, thiết nghĩ cần phải nhắc đến hai nhà thơ nữ danh tiếng của đất kinh kì Thăng Long là nữ sĩ Hồ Xuân Hương, và nữ sĩ Nguyễn Thị Hinh mà chúng ta quen ngọi là Bà Huyện Thanh Quan.  Những bài thơ của hai bà có vẻ đẹp cổ điển luôn được trích trong Văn tuyển, trong sách giáo khoa.

Trước và trong kháng chiến chống Pháp và hòa bình lập lại, Hà Nội có các nhà thơ nổi tiếng như  Anh Thơ, Ngân Giang, Vân Đài.

Anh Thơ nổi tiếng với tập thơ Bức tranh quê được Giải thưởng của tự Lực Văn Đoàn. Nhà thơ sáng tác rất bền bỉ. Bà đã in 11 tập thơ.

          Ngân Giang cũng nổi tiếng sớm,  “ sáu tuổi nói thành thơ. Chín tuổi có thơ đăng báo. Mười sáu tuổi có tập thơ đầu tay Giọt lệ xuân”, nhưng không hiểu vì lí do gì, Hoài Thanh không nhắc đến bà trong Thi nhân Việt Nam. Nhưng Ngân Giang càng nổi tiếng khi thêu bài thơ “ Kính dâng các bậc anh hùng dân tộc” trên tấm vóc đại hồng, tặng chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhà thơ lớn đã đáp lại :  “ Cám ơn nữ sĩ Ngân Giang/ Lời lời châu ngọc, hàng hàng gấm thêu”. Bà in 5 tập thơ.

          Vân Đài khiêm tốn hơn, nhưng thời đó ít phụ nữ làm thơ. Bà có  3 tập thơ, là Hội viên sáng lập Hội nhà văn Việt Nam.

Thời kì kháng chiến chống Mĩ  xuất hiện hai nhà thơ tài năng là Xuân Quỳnh và Phan Thị Thanh Nhàn.

Có thể nói là hai nhà thơ này có thành tựu lớn, đều đã nhận giải thưởng Nhà nước, Xuân Quỳnh còn nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh.

          Phan Thị Thanh Nhàn in riêng 7 tập thơ. Các bài nổi tiếng nhất là : Hương Thầm, Đám cưới ngày mùa, Một người,  Con đường, Không đề.

          Xuân Quỳnh in 10 tập thơ. Các bài thơ nổi tiếng : Tự hát, Sóng, Tiếng gà trưa,  Mẹ của anh, Hoa cỏ may, Thuyền và Biển.

Tiếp sau có một loạt các nhà thơ cũng khá nổi tiếng là Bùi Kim Anh, Nguyễn Thị Mai,  Lê Thị Mây, Đoàn Thị Lam Luyến, Hoàng Việt Hằng, Phi Tuyết Ba, Hồng Ngát, Tuyết Nga, Nguyễn Thị Ngọc Hà, Đoàn Thị Ký, Phạm Hồ Thu, Giáng Vân, Dương Thúy Mỹ, Trần Lan Vinh,…

          Bùi Kim Anh đã in gần 10 tập thơ. Chị đã đoạt 2 giải thơ Báo văn Nghệ 1990 và 1995, Giải thơ Báo Người Hà Nội, Giải thưởng của Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội VHNT 1995, Giải thơ Lục bát báo Giáo dục và thời đại 1998 -1999. Bài thơ nổi tiếng là Khoảng cách.

          Nguyễn Thị Mai cũng khoảng 10 tập.  Chị đoạt giải thi thơ Tạp chí Văn Nghệ Quân Đội 1989-1990. Giải B, Giải A của Ủy ban toàn quốc Liện hiệp các hội VHNT Việt Nam. Giải Ba thi thơ  tình lục bát Báo Văn Nghệ trẻ.  Giải Nguyễn Trài của tỉnh Hà Tây. Các bài thơ nổi tiếng là Qua hàng trầu vỏ, Nhà không có bố,…

          Lê Thị Mây in hơn 10 tập thơ và trường ca. Chị đã đoạt các giải thưởng thơ:  Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 1990 cho tập Tặng riêng một người, Giải B của Ủy ban toàn quốc Liện hiệp các hội VHNT Việt Nam cho trường ca Lửa mùa hong áo. Các bài thơ nổi tiếng : Đám cỏ xanh; Gió quả phụ…

          Đoàn Thị Lam Luyến in 10  tập thơ.  Chị đoạt giải cuộc thi thơ Báo Văn Nghệ 1989 -1990; Tặng thưởng thơ của Hội Nhà văn VN 1995, Giải thưởng của Hội Nhà  văn Hà Nội, Giải của Ủy ban toàn quốc Liện hiệp các hội VHNT Việt Nam 2004.  Các bài thơ nổi tiếng là  Chồng chị chồng em, Cánh cửa nhớ bà, Ngôi giáo làng, Châm khói,…

          Hoáng Việt Hằng  in khoảng 7 tập thơ.  Chị đã đoạt các giải thưởng: Giải B Tổng Liên đoàn LĐ VN 1990 -1995; Giải của Ủy ban toàn quốc Liện hiệp các hội VHNT Việt Nam 1996, 2005. Giải thưởng của Hội Nhà Văn Hà Nội, 2008. Gần đây nhất tập Em đã đốt  thơ tình anh tặng được bạn đọc hồ hởi đón nhận.

          Phi Tuyết Ba cũng viết và in nhiều. Theo tôi biết là 6 tập.  Chị đoạt Các giải thưởng : Giải B cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi của NXB Kim Đồng 1987;  Giải  khuyến khích Báo Phụ Nữ Việt Nam 1994;  Giải khuyến khích báo Văn Nghệ Thành phố Hồ Chí Minh, Giải C của Ủy ban toàn quốc Liện hiệp các hội VHNT Việt Nam 2001 . Các bài thơ nổi tiếng là Đôi guốc đỏ, Cái ghen, Chiếc lá,…

          Hồng Ngát in 6 tâp thơ. Được giải khuyến khích cuộc thi thơ Báo văn Nghệ 1973-1974.

          Tuyết Nga in khoảng 5 tập thơ. Các giải thưởng:  Giải B không có giải A Ủy ban toàn quốc Liện hiệp các hội VHNT Việt Nam  1993 cho tập  Viết trước tuổi mình. Giải B không có giải A  của  của Hội Nhà Văn VN cho tập Ảo giác 2003; Giải tư cuộc thi thơ Báo Văn Nghệ, 1995. Giải Hồ Xuân Hương của UBND tỉnh Nghệ An.

 Các bài thơ nổi tiếng Nói với con về bà ngoại, Con gái mẹ, Ảo giác 1,…

           Nguyễn Thị Ngọc Hà đã in 6 tập thơ. Giải ba thi thơ Lục bát báo văn Nghệ 2003. Các bài nổi tiếng : Quê chồng, Một đốm lửa, Chín mùa hạ,…

          Đoàn Thị Kí đã  in 4 tập thơ.  Chị đã đoạt các giải thưởng : Giải khuyến khích cuộc thi thơ của TP Hồ Chí Minh, 1993; Giải Tây Côn Lĩnh ( HVHNT Hà Giang), 1997; Giải thơ hay của Báo Người Hà Nội 2005.  Bài thơ nổi tiếng : Cái đêm ấy thế mà mưa.

Phạm Hồ Thu đã in 4 tập thơ. Đã nhận giải thưởng thơ hay Báo Người Hà Nội,  Giải thi thơ Báo Văn Nghệ 1989 -1990. Giải thường  UB toàn quốc Liên hiệp các hội  VHNT  Việt Nam cho tập thơ Quà tặng.

 Dương Thúy Mỹ đã in 4 tập thơ.
Thúy Mỹ đã nhận được các giải thưởng: Giải thơ lục bát báo "Văn nghệ trẻ" 2003, giải thơ quỹ VHNT hội Liên hiệp VHNT Hà Nội.

Giáng Vân đã in  một số tập thơ. Tập Đường gió được giải thưởng của Hội Nhà Văn Hà Nội. Các bài thơ nổi tiếng : Yên Tĩnh, Đâu phải tại mùa thu.

Trần Lan Vinh in 5 tập thơ. Hai tập  thơ được dư luận đánh giá cao là Gọi mưa và Lục bát đồng dao.

 Phải kể đến Hoàng Thị Minh Khanh, Thúy Bắc, Lý Phương Liên có những bài thơ, câu thơ được nhiều người ghi nhớ.

Sau các nhà thơ đó , hình như có một sự hụt hẫng về lực lượng.

Có Vi Thùy Linh và Phan Huyền Thư  được  chú ý và nổi bật một thời. Nhưng sau đó cũng không  có thành tựu  tiếp tục. Lan Hoàng Miên, Bàng Ái Thơ sau khi vào Hội Nhà văn Việt Nam viết ít hẳn đi.

Có thể nói rằng gần đây, lực lượng thơ nữ trẻ của Hà Nội là khá mỏng và không có cá nhân nổi trội. Các tác giả Chử Thu Hằng, Phạm Phương Thảo, Hạnh Mai, Đoàn Ngọc Thu  đã cưng cứng tuổi. Tác giả Vũ Minh Huệ, Hoàng Cẩm Nga, Huyền Thanh Thanh có giọng điệu mới, song mới là đang hứa hẹn, mà tuổi cũng chỉ “trẻ” hơn các bậc đàn chị “cao tuổi” mà thôi. Một số tác giả nữ mới được kết nạp vào Hội như Phương Nghi, Lê Thanh Hảo Vân, Nguyễn Minh Hiền,… tuổi đã khá cao.

Thơ nữ Hà Nội là niềm tự hào không chỉ của Thủ đô, mà là niềm tự hào của cả nước. Thiết nghĩ Hội Nhà văn Hà Nội cần có sự quan tâm phát hiện, bồi dưỡng các cây bút nữ để truyền thống thơ nữ tiếp tục được phát triển. Chỉ có chị em mới có thể viết thấm thía và hay về tình yêu Tổ quốc, tình mẫu tử, tình yêu nam nữ, tình chị em. Đó là điều mong mỏi không riêng của chị em, mà của tất cả mọi người./.

                                     Hà Nội, tháng 10/2019

Bài in trên báo Người Hà Nội, ngày 18 tháng 10 năm 2019

Bản này có bổ sung.