Thơ: Yosano Akiko
Dịch và giới thiệu: Chu Thu Phương
dịch giả CHU THU PHƯƠNG
やは肌の
あつき血汐に
ふれも見で
さびしからずや
道を説く君
Làn da mềm dịu đây
Thủy triều máu nóng dâng đến vậy
Anh cũng đâu chạm tới
Lẽ nào chẳng cô đơn lắm sao
Mà anh chỉ mãi nói về Đạo
たまくらに
鬢のひとすち
きれし音を
小琴と聞きし
春の夜の夢
30.
Lấy tay anh làm gối
Làn tóc mềm đứt tung từng sợi
CUỘC ĐỐI THOẠI TRÊN XE CA
Lâm Vĩnh Luyện
VŨ CÔNG HOAN dịch
Cố dịch giả VŨ CÔNG HOAN
Một chiếc xe ca vừa đỗ, hai cửa phía trước và phía sau cùng mở ra trong một lúc, một người đàn ông đứng tuổi tên
là Lý Tiểu Đạo bước lên từ cửa trước. Một người đàn ông đứng tuổi khác tên là Phương Đại Lộ bước lên từ cửa sau.Khi họ cùng ngồi xuống một dãy ghế, hai người nhận ra nhau.Mấy năm trước hai người cùng ở một đơn vị, cùng một ngành. Bởi cùng tranh một chức vị, họ tranh nổi đấu chìm, kẻ nọ nói xấu người kia. Lý Tiểu Đạo nói với Tổng giám đốc rằng Phương Đại Lộ không tốt. Phương Đại Lộ nói với Chủ tịch Hội đồng quản trị rằng Lý Tiểu Đạo xấu xa.Thế là Công ty cho cả hai nghỉ việc.
Hôm nay hai người gặp nhau trên xe ca, kẻ thù trông thấy nhau, đầu tiên nét mặt hằm hằm, mắt đỏ hoe, sau đó có vẻ bất ngờ, hơi ngường ngượng, sau đó nữa họ nói chuyện với nhau như bạn cũ lâu ngày gặp lại.
Lý Tiểu Đạo nói, lâu lắm không gặp.
Phương Đại Lộ đáp, lâu lắm không gặp.
NHÀ THƠ CẦN VŨ
NỤ ĐÀO PHAI
Va len tin buồn, vắng bóng ai
Xuân tàn, mai lụi, nụ đào phai
Lất phất mưa bay vờn song cửa
Khóm trúc lao xao, gió thở dài.
Hay chăng định mệnh đã an bài
Chẳng còn rực rỡ nắng ban mai
Còn đâu hơi ấm ngày xuân ấy
Sầu đọng, canh khuya nặng gót hài.
Hà Nội, 14/02/2020.
TỎ TÌNH
Miệng rằng, nhờ chiếc gương soi
Làm cây cầu nối, ngỏ lời cùng em.
Dáng em quen thật là quen
Long lanh ánh mắt, dịu hiền, dễ thương.
ĐỌC TUYỂN TẬP THƠ CỦA MỘT SĨ PHU BẮC HÀ (bài đầy đủ)
Sau khi đọc hết Tuyển tập thơ Trần Mạnh Hảo, tôi chợt nhớ đến cụm từ đã lâu rồi vắng bóng trên văn đàn. Nay nó bỗng lại hiện ra như một nối kết lịch sử vừa có cái ngẫu nhiên, vừa có cái tất nhiên. Trước khi có đôi lời bàn luận về thơ Trần Mạnh Hảo, cảm xúc trong tôi về anh là cảm xúc nghĩ về một “người hùng”, một trí thức, một văn nhân luôn đau đáu nỗi niềm của một kẻ sĩ với từng bước đi gian nan của dân tộc, của đất nước mà suốt đời anh yêu đến như muốn “băng hoại cả đời mình”.
ĐỌC TUYỂN TẬP THƠ CỦA MỘT SĨ PHU BẮC HÀ (bài đầy đủ)
Hữu Đạt
Sau khi đọc hết Tuyển tập thơ Trần Mạnh Hảo, tôi chợt nhớ đến cụm từ đã lâu rồi vắng bóng trên văn đàn. Nay nó bỗng lại hiện ra như một nối kết lịch sử vừa có cái ngẫu nhiên, vừa có cái tất nhiên. Trước khi có đôi lời bàn luận về thơ Trần Mạnh Hảo, cảm xúc trong tôi về anh là cảm xúc nghĩ về một “người hùng”, một trí thức, một văn nhân luôn đau đáu nỗi niềm của một kẻ sĩ với từng bước đi gian nan của dân tộc, của đất nước mà suốt đời anh yêu đến như muốn “băng hoại cả đời mình”.
Cách đây khoảng hai mươi lăm, hai sáu năm, hai sáu năm về trước, tôi là người đầu tiên viết bài về trường ca Đất nước hình tia chớp của Trần Mạnh Hảo (do Nxb QĐND ấn hành). Khi đó Trần Mạnh Hảo chưa thật nổi danh. Bài viết này nhà văn Dương Duy Ngữ rất thích nên đã gửi cho báo Văn nghệ. Khi báo đăng, có người nói, bài viết hay nhưng hơi “bốc thơm” Trần Mạnh Hảo. Ý kiến đó muốn phản biện nhận xét của tôi “Thơ Trần Mạnh Hảo giàu chất triết luận” và “có phong cách riêng”. Họ bảo: “làm gì đã đạt tới triết luận?”. Nhưng tôi vẫn bảo lưu ý kiến đó. Năm 2021, khi xuất bản cuốn Phê bình phong cách học có tên “Từ văn học kháng chiến đến văn học Đổi mới” tôi vẫn xếp bài này ở cuối phần “Văn học kháng chiến” theo tiêu chí riêng mà tôi quen gọi là: từ góc nhìn phong cách học. Đó là môn học tôi từng gắn bó cả đời mình và đã viết một số giáo trình giảng dạy ở bậc đại học. Lúc bản thảo mới hoàn thành, cũng có ý kiến không đồng tình đưa bài này vào tập sách (vì một lý do nào đó?), nhưng tôi nói tôi chỉ rút bài này ra khi có văn bản chính thức nói rằng, bài này cần phải loại. Nhì nhằng rồi cuối cùng khi sách ra, bài viết về Đất nước hình tia chớp vẫn nghiễm nhiên là bài nối kết của hai giai đoạn văn học sử. Tất nhiên, đó là theo hệ thống của chúng tôi, còn theo hệ thống khác thì có thể vị trí đó lại là của tác giả khác (đó là hệ thống lập luận riêng của mỗi nhà nghiên cứu!).
BAO DUNG
Truyện ngắn của PHẠM KHẮC MÃ
Giọng vị nữ Thẩm phán, chủ tọa phiên tòa dõng dạc: Bị cáo cho Hội đồng xét xử biết họ và tên?
Đứng trước bục xét xử là nột người đàn ông khắc khổ dáng cao khoảng 1,7 mét, da nhăn nheo, tóc bạc trong trang phục phạm nhân:
- Thưa quý tòa! bị cáo là Trần Văn Doanh.
- Ngoài tên Doanh bị có còn có tên gọi nào khác không?
- Thưa quý tòa! Tên khai sinh của bị cáo là Doanh, vì bỏ trốn nên bị cáo lấy tên là Minh, mọi người gọi là Minh ạ.
- Khi bị cáo lấy tên là Minh thì họ của bị cáo khai tế nào?
- Thưa quý tòa! Chẳng có việc gì liên quan để bị cáo khai cả họ và tên ạ. Mọi người chỉ gọi bị cáo là “Minh cao kều” thôi ạ.
- Ngày tháng năm sinh của bị cáo?
- Bị cáo sinh ngày mùng hai, tháng tám năm 1963
- Quê quán của bị cáo
- Quê của bị cáo: xã Thái Hưng, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình.
- Hộ khẩu thường trú của bị cáo?
- Bị cáo thường trú tại xã Khánh An, huyện U Minh, tỉnh Cà Mau.
- Bị cáo can tội gì? Và bị bắt ở đâu?
- Bại cáo can tội lừa đảo, chiếm đoạt tài sản và vị bắt tại xã Khánh An, huyện U Minh, tỉnh Cà Mau ạ.
Sau phần khai báo nhân thân của bị cáo, đến phần đại diện Viện khiểm sát đọc bản cáo trạng; Hội trường bỗng có nhiều tiếng xì xào về ba địa danh mà cáo trạng nêu: người phạm tội quê hương tại Thái Bình, phạm tội năm 1993 tại Thái Nguyên, bị bắt tháng 3 năm 2017 (sau 24 năm) tại Cà Mau.
Sau những thủ tục cần thiết tại phiên tòa, giọng vị Thẩm phán chậm rãi và dứt khoát:
XA XÔI
Đêm chợt nhớ bóng yêu thương một thuở
Nghe âm vang hớn hở trái tim mình
Rạng rỡ nụ cười, e ấp môi xinh
Hồn nhiên sống lung linh duyên dáng
Ngào ngạt hương thơm trong làn gió thoảng
Lãng đãng áng mây bay
Tuổi trẻ hồn nhiên vui sống mỗi ngày
Bao kỷ niệm đắm say vô tận
Đời vui vẻ chân tình lãng mạn
Khi trở về em vương vấn chờ mong
Vòng tay yêu làm ấm áp đôi lòng
Đêm êm ả hồn trôi theo giấc mộng
MÃI YÊU NGƯỜI
Hỏi lòng tình vẫn chưa nguôi
Hồn còn xao xuyến nhớ người vì đâu?
CHÙM THƠ CẦN VŨ
HƯƠNG BƯỞI SANG SÔNG
Gió bâng khuâng, níu bay tà áo cưới
Thuyền bồng bềnh đưa hương bưởi sang sông
Tôi thẫn thờ bên bờ vắng dõi trông
Thuyền xuôi bến, tóc em cài hoa trắng.
Em sang ngang, để lại miền hoang vắng
Bến sông buồn, thầm lặng một mình tôi
Em theo người về nơi ấy xa xôi
Còn nhớ chăng, tháng ba, mùa hoa bưởi.
Nhớ khi xưa, chút hương thầm trao gửi
Em thẹn thùng, e ấp cánh hoa xinh
Má ửng hồng trong nắng sớm bình minh
Chùm hoa trắng nói giùm tôi nỗi nhớ.
Tháng năm qua, kỷ niệm còn một thuở
Sao em đành, sao em nỡ vội quên
Sợi tơ hồng ai cắt, đứt đường duyên
Còn day dứt trong tôi-
mùi hương bưởi.
Hà Nội, tháng 3/2020.
CHIẾC BÓNG
Chân bước theo chân, bóng đổ dài
Đường trần hiu quạnh, một mình ai
Vanvn- Với nhà văn Trần Thị Trường, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều không chỉ là người tài năng mà trước hết là một người tử tế, có tình, trọng chữ tín.
Cách đây hơn 30 năm, một lần cánh văn báo đàn bà con gái, thời chưa Internet, chưa mải miết chít chát tán dóc qua mạng, rủ nhau cà phê dưới bóng lá trong quán nước 15 Hồ Xuân Hương, thì Nguyễn Quang Thiều bước vào. Lần đầu tôi gặp Thiều. Té ra, hắn chẳng đẹp trai cao lớn như tôi hình dung sau những câu thơ trong Ngôi nhà tuổi mười bảy, Sự mất ngủ của lửa và Những người đàn bà gánh nước sông. […].
Cả nhóm đàn bà con gái lúc ấy vui hẳn lên, dành một cái ghế, mời hắn ngồi. Cái bàn khá rộng, tôi đối diện hắn. Trò chuyện sôi nổi một hồi, có cơn gió nhẹ ngang qua làm rơi chiếc lá trước mặt cô gái trẻ nhất và xinh nhất đám. Hắn cười cười, “Kìa em, hãy nhận một bức thiên thư đi em”.
Câu tán tỉnh ấy làm tôi bỗng thấy hắn đẹp và nam tính hẳn lên. […]
Thơ hay họa?
Sau 20 năm. Vâng, kể từ cái ngày có chiếc lá rơi ấy, mới có dịp gặp lại và trò chuyện với hắn. Độ dài thời gian đã mang về cho hắn đủ những giải thưởng: Giải Hội nhà Văn Việt Nam năm 1993, Giải A cho tập thơ Sự mất ngủ của lửa, và hơn 20 giải thưởng văn học khác trong và ngoài nước, những chức vụ, tài sản và tiện nghi…
Kỳ Thanh
Nhà ngôn ngữ học đầu tiên (của nước ta) Phạm Quỳnh đã nói: “…tiếng Việt có sức sống vô cùng lớn, vì có thể mượn từ ngoại lai để làm giàu kho từ ngữ của mình. Nhờ mượn chữ Tàu (từ Hán Việt) mà tiếng Việt mỗi ngày một giàu thêm; mượn chữ Tàu thì mượn bao nhiêu cũng có thể tiêu hoá được… không kể ngày nay đôi khi có thể mượn thêm chữ Tây nữa…. khi du nhập nước ta cũng được người Việt tiếp nhận, sử dụng toàn bộ….”
Theo chiều dài của lịch sử, dân Việt đã hấp thụ những tinh hoa của nền văn minh Trung Hoa, được phản ánh (phần nào) qua từ Hán Việt (chữ Hán – tượng hình). Sau đó tiếp nhận thêm nét tinh túy, hiện đại của mẫu tự La Tinh (Phương Tây), mà hình thành nên chữ Việt. Chữ Việt là sự kết hợp nhuần nhuyễn: tư tưởng và khoa học thuộc hai nền văn minh Đông và Tây, cộng thêm sự sáng tạo, linh động của Ông Cha ta, đã làm phong phú, đa dạng, tiện dụng và ngày càng hoàn chỉnh cho ngôn ngữ Việt.
Hơn trăm năm Trịnh – Nguyễn phân tranh, chia đôi đất nước với Đàng Trong và Đàng Ngoài. Gần trăm năm dưới thời thực dân Pháp, đất nước bị chia ba: Bắc Trung Nam, tác hại làm cho ba miền có ít nhiều điều chưa hiểu nhau. Rồi từ 1954 đến 1975 đất nước lại bị chia đôi, cho nên sự khác biệt về nhiều mặt lại gia tăng hơn nữa.
TRI CỐ-BẠN BẦY
Ba câu nói của bệnh viện
1, Bệnh này của ông rất nghiêm trọng.
2, Tuy nhiên vẫn có thể chữa được.
3, Chỉ có điều cần phải tốn rất nhiều tiền.
Ba câu nói của ngân hàng khiến bạn “đã rét vì tuyết lại cóng vì sương”
1, Chúng tôi thật sự rất thông cảm cho anh.
2, Nhưng quy định chính là như vậy.
3, Không trả xong nợ thì phải tịch thu nhà.
Ba câu nói của chuyên gia mang đến than hồng trong ngày giá rét cho bạn
1, Bác sĩ tốt nhất chính là bản thân mình.
2, Bệnh viện tốt nhất chính là nhà bếp.
3, Liều thuốc tốt nhất chính là món ăn.
Trên thế giới giường gì đắt đỏ nhất?
Là giường bệnh!
Tiếng xe cấp cứu vang lên, một năm làm lụng chăn nuôi coi như mất trắng.
Một lần nằm viện, ba năm tiền lương mất sạch.
RƯNG RƯNG NHỚ TẾT
TẢN VĂN CỦA VŨ THIỆN KHÁI
NHÀ VĂN VŨ THIỆN KHÁI
Tôi tuổi Nhâm Ngọ, được ăn cái Tết Quí Tỵ này đã lên bẩy mươi hai rồi. Xa quê gần hết đời người, chính thức làm dân Tây Ninh đã hơn ba chục năm liên tục. Trước đó do công việc, vài ba năm sống ở một nơi, ăn vài ba cái Tết rồi lại chuyển đi nơi khác. Mỗi nơi biết thêm một phong tục Tết đặc sắc. Riêng ở miền Nam, do chỉ ở loanh quanh phố phường, ba ngày Tết thường dắt díu nhau đi du lịch, nhà nào thân tình lắm mới đến chúc tụng cho phải lệ, nên phong tục Tết trong này chỉ biết sơ sơ gọi là. Nhưng những cái Tết ở quê hương ngoài Bắc, dầu đã xa lắc xa lơ, ký ức tôi vẫn đầy ắp bao nhiêu kỷ niệm đậm sắc tươi mầu. Càng có tuổi càng rưng rưng nhớ thương đến nao lòng. Những đêm ba mươi, những sáng mồng Tết mỗi năm, tay run run đốt ba nén hương trầm, kính cẩn rì rầm khấn vái trước bàn thờ Tiên Tổ, mà lòng lơ lửng đâu đâu tận quê nhà tít tắp.
Đặng Khánh Cường
Tìm chồng
Trải qua bốn chục mùa đông
Tay cào nát cỏ, mà không thấy người
Ngước trông Thành Cổ, nghẹn lời
Sông Thạch Hãn, vẫn lở bồi phận sông!
Bao giờ mới điểm danh xong
Những mảnh xương vụn vùi trong đất này?
Trải chăn, trải chiếu ra đây
Nằm cùng với đá, với cây một thời
Con đom đóm chớp ngang trời
Phải anh thì nói một lời đi anh!
Từ trong rêu cỏ Cổ Thành
Vọng ra nhịp bước quân hành, thực hư…
Sương khuya rụng buốt tâm tư
Rì rầm tiếng lá, nghe như tiếng người.
Lời nhắn tin
CÂU CHUYỆN KHÔNG VUI
VŨ NHO
Ngày 9 tháng Giêng Quý Mão 2023, nhóm đến chơi nhà bác
Vũ Quần Phương. T.S. Trần Đăng Thao làm thơ chữ Hán đọc Hán Việt như lục bát tặng
nhà thơ Vũ Quần Phương. Nhà thơ Chử Thu Hằng đưa lên trang:
BẮC HÀ DANH SĨ
Huynh ông - Danh sĩ Bắc Hà
Thi lâm đại thụ
Vũ Gia kỳ tài
Thần long độc vãng trần ai
Thong dong Tam Đảo, Thiên Thai, Ngũ Hồ…
Anh Lí Nguyễn Minh vào ngay bình rằng “ huynh ông” là ông anh của nhà thơ Vũ Quần Phương,
không lẽ. Nếu là nhà thơ Vũ Quần Phương thì “bất ổn” vì rằng cả hai từ đều là từ
nhân xưng(!).
Trời!
Tôi chúa ghét những người học vấn không bao nhiêu lại hay bắt bẻ, dạy dỗ ra vẻ…
Trần Trọng Giá
Nhớ Hoàng Nhuận Cầm
Mãi xa rồi đấy Cầm ơi!
Người như giọt nước đã rơi về nguồn
Vạt rừng cỏ cháy khói tuôn
Bao nhiêu mây trắng cứ buồn vào nhau
Đêm thơ còn lại nỗi đau
Và xin cỏ cứ một mầu mãi xanh
Chén này uống đến tàn canh
Cẩm ơi! Bạn ở trời xanh thế nào?
Rót đi cho cạn trăng sao
Một tôi với bóng Cầm vào rồi đi
Mai sau dẫu chẳng là gì
Vẫn còn ”xúc xắc”… bởi vì nhớ nhau
Cầm ơi còn có nỗi đau
Cho tôi giữ hộ ngày sau lên trời
Cầm đi lặng lẽ không lời
Mỏng manh sương khói một thời chưa xa…
Hà Nội, 20/4/2021
Mong đồng đội thứ tha!
- Tưởng nhớ các liệt sĩ đồng đội tôi
đã hy sinh trên sông Thạch Hãn
