KIỀU TẮM
(Khảo
tán)
ĐƯỜNG VĂN
1307. Dưới trăng, quyên đã gọi hè,
Đầu tường, lửa lựu lập lòe đâm (đơm)
bông.
Buồng the phải buổi thong dong,
Thang lan rủ bức trướng hồng, tẩm hoa.
1311.
Rõ màu trong ngọc trắng ngà,
1312.
Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên.
Sinh càng tỏ nét, càng khen,
1314. Ngụ tình, tay thảo một thiên luật
Đường.
Nàng rằng: vâng biết lòng chàng,
1316. Lời lời châu ngọc, hàng hàng gấm
thêu.
Hay hèn, lẽ cũng nối điêu,
Nỗi quê, nghĩ một hai điều ngang ngang…
Lòng còn gửi áng mây Hàng,
1320. Họa vần, xin hãy chịu chàng hôm
nay…
(Trích Tuyện Kiều. Nguyễn
Thạch Giang khảo thích;
NXB. ĐH & THCN, 1972; tr. 234 – 235)
Thực ra, nếu trích đầy đủ, có đầu có cuối đoạn Nguyễn Du
tả cảnh Kiều tắm ở lầu xanh Tú Bà, dưới con mắt thưởng lãm của tay khách làng
chơi hào phóng, quen thói bốc rời/Trăm
nghìn đổ một trận cười, như không! – chàng Thúc Kỳ Tâm (Thúc Sinh viên. Gọi
thế cho nhã, chứ Thúc vốn là một gã thương
nhân, theo nghiêm đường mở ngôi hàng
buôn bán ở Lâm Truy)… thì phải trích như trên. Trong đó, tất nhiên 8 câu
đầu là nội dung chủ yếu, đặc biệt tập trung thần
bút vào 2 câu 1311 – 1312 mà hễ ai nhắc đến tài tả nuy, tả sex của cụ Tố Như,
thì đều trích dẫn và bình luận về 2 câu
này. Điều đó từ lâu, đã là sự thật hiển nhiên!
Nhưng tôi muốn lưu ý các bạn đọc yêu Truyện Kiều, rằng, ngay trong trường đoạn Kiều tắm 14 câu kia, bên
cạnh cặp lục bát thi trung hữu họa
thần diệu ấy, vẫn còn không ít câu thơ được coi là trác việt, chứng tỏ thiên
tài cụ Nguyễn Tiên Điền. Chẳng hạn, ai có thể quên câu thơ triết lý khái quát
về một hạng người chỉ sống để làm tiền bởi cái nghề dơ dáy, kinh doanh trên
thân xác đàn bà… cũng vì những đồng tiền tanh tưởi: Máu tham hễ thấy hơi đồng thì mê!? Chưa hết ngán ngẩm và ghê tởm
thay cái máu tham tiền làm nhờn nhợt màu da
ấy của mụ dầu loại số má, thì ngòi
bút thơ kỳ tài bỗng thoắt chuyển tả cảnh sang hè.