LAN HOÀNG MIÊN NGƯỜI CỦA MỘNG MƠ

LAN HOÀNG MIÊN  NGƯỜI CỦA MỘNG MƠ

          Tập thơ Người thoáng hiện, nxb Hội Nhà văn, 2014

                                         Vũ Nho

Là giáo viên dạy văn, từng học khóa V trường viết văn Nguyễn Du, Lan Hoàng Miên  chuyên làm thơ. Tập Người thoáng hiện là tập thơ thứ 3 của chị chỉ có 27 bài. Các tập trước cũng mỏng mảnh như vậy. Chứng tỏ tác giả là người kĩ tính trong viết và in.

          Đề tài thơ khác nhau, nhưng có thể thấy Lan Hoàng Miên đã tạo cho mình một phong cách riêng, một giọng điệu riêng, tuy rằng chưa thật nổi trội trong một dàn đồng ca đông đảo các nhà thơ nữ. Tôi muốn nói đến tính chất mơ mộng của người thơ. Trong tập thơ này chỉ có hai bài nói đến mơ. Đó là bài số 20  Mơ và bài số 24 Như trong mơ. Nhưng mộng mơ là là nét nổi bật trong  tâm thế của người thơ. Ngay cả bài Người thoáng hiện, bài đặt tên cho cả tập thì cũng là bài nói về giấc mơ, hay  là như trong mơ:

           Và người

           thoáng hiện

           Mở toang cánh cửa ngôi nhà lặng im

Để cho người tự giam mình thấy thiên nhiên lộng lẫy của đồng bằng lại lẫn vào miền núi, của ngày và đêm, chỉ sau giây phút thoáng hiện như một phép màu :

          Bầu trời cao rộng màu thanh thiên

          Vòm cây mướt xanh

          Ủ ngọn khói thơm mùi thảo quả

          Ánh dương nồng ấm

          Vầng trăng vàng ươm trước sân nhà

Ta sẽ gặp người thơ như trẻ nhỏ bay trên ngàn cánh hạc ước mơ tới xứ thần tiên:

          Tôi lại thấy mình mười ba tuổi

          Cùng với các Peter Pan

          Trên ngàn cánh hạc

          Bay  tới thế giới thần tiên

                             Trên ngàn cánh hạc

Ngôi nhà xanh, ước mơ thời thiếu nữ  ( Ngôi nhà xanh); cuộc gặp gỡ với Hoàng tử bé ( Hoàng tử bé); cuộc nói chuyện với Thương đế ( Nói với Thượng đế), cuộc trò chuyện với người ở thế giớ bên kia ( Nói với người đã khuất), nỗi băn khoăn “ Sao em không thể chạm vào anh”;  lời đề nghị “  hãy chỉ cho em một dấu hiệu”,… minh chứng cho con người mộng mơ và thích đắm chìm trong thế giới mộng mơ. Ngay cả khi trong cõi thực đời thường thì nhà thơ vẫn chỉ chực bay lên, vút vào trong cõi vời xa, không ở trên mặt đất:

          Tôi lạc giữa dọc ngang phố núi

          Hồn mải rong chơi với mây trời

                                   Kon Tum

Không bay lên, không du ngoạn được thì  mơ và ao ước :

          Tương tư ít tỉnh nhiều mê

          Từng đêm mộng biết người về đắm say

          […]

          Ước đêm đêm mãi ngừng đi

          Người trong mơ đã hẹn gì kiếp sau

                                    Lục bát

Không phải ngẫu nhiên mà tác giả khẳng định ( có phần hơi quá) với “ngôi sao xanh” ( người anh em chị em) rằng :

          Trên mặt đất  người ta đi cúi mặt

          Còn tôi cứ ngửa mặt nhìn trời

                                 Ngôi sao xanh

Tuy là người mộng mơ, thích thế giới mộng mơ như thế, nhưng thơ Lan Hoàng Miên không hề ảo . Vẫn thấy thấp thoáng và nhiều lúc khá rõ ràng những phản chiếu mồn một của cuộc đời trên mặt đất, mặc dù tác giả thú nhận “tôi chẳng hiểu gì”:

          …các vụ lừa đảo

          Hàng ngày truyền hình và báo chí đưa tin

          Khiến mọi người bàn tán ầm ĩ

          Còn những vụ lừa đảo động địa kinh thiên

          Thì cứ nhởn nhơ phởn phơ mà chả ai đụng đến

                                            Ngôi sao xanh

Hoặc đây nữa, chỉ một vài câu thơ nhưng người đọc không thể không ấn tượng:

          Mọi sự đổi thay

          Đồng cỏ hóa xi măng cốt sắt

          Hồ nước thành sân chơi

          Thế gian chật chội

                           Ngôi nhà xanh

          Kia là vùng núi cao

          Rừng bị tàn phá như tấm áo choàng rách nát […]

Thành phố ồn ào

Mùi các món nhậu và những lời nói dối

Bốc tận mây xanh

               Hãy chỉ cho em một dấu hiệu

Không phải là người bám sát hiện thực, sống với đời thực “nhiều hiểm họa rập rình” không thể viết những dòng thơ đầy lo lắng với trách nhiệm công dân:

Thành phố mùa mưa

Hàng cây dầm trong nước bẩn

Con mắt lá sưng mọng lên vì bội thực nước

Đường phố thành dòng sông nước thải

Những cái cây rùng mình khó thở

                 Cây ngập nước

Trong một bài thơ, nhà thơ đã cảnh báo về sự khai thác cạn kiệt thiên nhiên và sự mù quáng của con người tự phong “chúa tể” :

Không chỉ bầu không khí nhiễm độc

Loài cây chưa kịp vươn rễ vào lòng đất

đã héo tàn

Dòng sông chưa kịp đi vào thi ca và chuyên chở phù sa

đã khô cạn

Cầu vồng không còn rực rỡ sắc  màu

Bình minh mất đi vẻ tươi tắn thanh nhẹ

                           Dự cảm

Mọi người đều biết tham nhũng là một quốc nạn, là giặc “nội xâm” vô cùng nguy hiểm.Tuy nhiên, không phải  tất cả chúng ta đều đồng một suy nghĩ như nhà thơ khi kể tội tham nhũng với Thượng đế:

          Có một loại virus kinh khủng

          Lây nhiễm còn đáng sợ  hơn đại dịch AIDS gấp trăm ngàn lần

          Nó tàn phá linh hồn con người

          Biến nhân loại thành loài vô nhân tính

                               Nói với Thượng đế

Thật ra chỉ một nhúm kẻ nắm quyền trên thế giới có thể tham nhũng mà thôi. Tham nhũng hủy hoại tâm hồn những kẻ đó, hủy hoại, làm nghèo khổ cuộc sống nhân dân, song nó không thể “Biến nhân loại thành loài vô nhân tính” được.

          Lan Hoàng Miên trong tập thơ này đã chín hơn về cảm xúc, đằm hơn về suy tưởng. Lời thơ dịu dàng, đằm thắm như “ Lời ru mùa thu” mở đầu cho tập, bao dung như những câu thơ trong “ Điều không thể” ( Chỉ không thể  yêu anh/ Với trái tim thiếu nữ/ Chỉ không thể hôn anh/Với làn môi thơm mùi hoa cỏ). Và sau hết là sự vượt lên như khẳng định trong quẻ thứ 36 của Kinh dịch:

          Ngoại quái khuyên phải nhu thuận như đất

          Câm nín như đất

          Dẫu bị lũ xoáy cuốn trôi

          Dẫu bị lửa sa mạc nung cháy

          Nhưng vẫn còn đó

          Ánh sáng văn minh của nội quái

          Tiềm ẩn một sức mạnh phi thường

                             Địa hỏa minh di

 Với nội lực tiềm ẩn bền bỉ của  tác giả, người đọc có quyền hi vọng ở sự bứt phá của cây bút nữ này trong những tập thơ sau.

                                                          

                                                            Hà Nội,  11/2/2015

Bài in báo Quân Đội Nhân Dân cuối tuần số 1004, tháng 3/2015. Đây là bản gốc.