THÁI BÁ TÂN giới thiệu
Danh nhân thế giới
BASHO (1644 - 1694)
Thơ Haiku Nhật Bản
Độc đáo và đáng yêu.
Tưởng không nói gì cả,
Vậy mà nói rất nhiều.
Chỉ ba câu, ngắn ngọn.
Cứ như không phải thơ,
Mà đọc xong, suy ngẫm,
Thấy hay đến thẫn thờ.
Năm Một Sáu Sáu Sáu
Ông đến Kyoto,
Bắt đầu học thư pháp,
Đồng thời học làm thơ.
Trong năm năm, lặng lẽ
Học văn học Trung Hoa,
Và thơ cổ Nhật Bản,
Ông mở lớp tại nhà.
Thời kỳ đầu, đơn giản,
Ông dạy thơ Haikai.
Một thể thơ trào lộng,
Nhẹ nhàng, mang tính hài.
Năm Một Sáu Bảy Chín,
Ông được anh học trò
Tặng một cây chuổi ngự,
Tiếng Nhật là basho.
Ông đem cây chuối ấy
Trồng ở góc vườn nhà
Một chiếc am mới dựng
Bên sông Sumida.
Từ đấy ông ở ẩn
Nhiều năm tại am này.
Lấy Basho làm hiệu
Và tiêu dao qua ngày.
Ít giao tiếp, ít nói,
Ông thấy thơ Haikai,
Quá hài hước, dung tục
Và nhất là quá dài.
Ông bèn rút gọn nó
Xuống chỉ còn ba câu.
Với mười bảy âm tiết,
Gọi là thơ Haiku.
Ông trở thành nổi tiếng
Với loại thơ ngắn này.
Một thể thơ yêu thích
Cho đến tận ngày nay.
Đến năm bốn chín tuổi,
Ở vinh quang đỉnh cao,
Ông quyết định sống ẩn,
Không tiếp một người nào.
Một năm sau, ông mất,
Khi hé mở cửa phòng
Ngắm khóm cúc mới nở
Ngay bên thềm nhà ông.
1
Con quạ
Ngồi trên cành cây khô
Chiều thu.
2
Người thợ đập đá
Ngồi nghỉ bên dàn hoa bìm bìm
Cuộc đời này thật buồn.
3
Con ếch
Nhảy xuống ao tù
Tiếng nước té.
4
Làng này, vùng núi này
Nơi không ai lui tới
Sẽ rất buồn nếu không buồn.
5
Gió núi Phú Sĩ
Tôi đem về trên chiếc quạt
Làm quà cho ban ở Êđô.
6
Nước thủy triều nông
Chân sếu ẩm ướt
Vì hơi lạnh từ biển.
7
Núi Atsumi
Quay sang bãi Gió Thổi
Tìm cái mát.
8
Một năm nữa trôi qua
Mà tôi
Vẫn mũ rơm, giày rơm.
9
Đã mùa thu
Có lý do để già
Đám mây và con chim.
10
Cả nhà
Chống gậy, tóc bạc phơ
Tảo mộ.
11
Gõ cửa cầu may
Đền Mii
Hôm nay có trăng.
12
Trăng
Một nhà sư
Mang trăng đi qua bãi cát.
13
Suốt đêm
Nằm nghe gió thu
Bên kia núi.
14
Biển xanh
Sóng vỡ có mùi rượu gạo
Trăng sáng đêm nay.
15
Trong thảm hoa màu trắng
Đêm
Chuyển thành ngày.
16
Người ta buồn vì vượn khóc
Trẻ khóc thì sao?
Gió thu.
17
Ngoài ấy, bây giờ
Đã là mùa thu hoạch?
Lều cỏ của tôi.
19
Không hóa thành bướm
Mùa thu
Đang chín dần, thành mồi cho sâu.
20
Sắp thu
Càng muốn ngồi
Trong căn phòng trải bốn chiếu.
21
Lá vàng trôi dưới nước
Từ phía nào bờ sông
Con dế đang kêu?
22
Thủy triều dâng
Con sếu bước trên đôi chân ngắn
Nước quá gối.
23
Đêm trăng lặng yên
Có thể nghe trong tán lá
Tiếng sâu ăn hạt dẻ.
24
Đêm không trăng
Con cáo bò trong vườn
Về phía quả dưa chín.
25
Người hái chè không biết
Với những cây chè
Họ là ngọn gió thu.
26
Khóm liễu ngủ mơ màng
Tôi cứ nghĩ họa mi
Là linh hồn của nó.
27
Mưa nặng hạt trên mái
Chỉ mình tôi không đổi thay
Như cây sồi già trước ngõ.
28
Những cánh hoa dưa
Rơi thành tiếng xuống đất
Hoa lãng quên?
29
Cơn mưa lạnh đầu mùa
Đến con khỉ
Cũng muốn có chiếc áo rơm.
30
Sương làm màn
Gió làm chiếu
Đứa trẻ bị bỏ rơi.
31
Một buổi sáng đầy tuyết thế này
Cả con ngựa
Cũng làm tôi chú ý
32
Tháng Bảy
Thông thường đêm mồng Sáu
Không giống thế này.
33
Biển động
Tràn qua cả Sado
Dải Ngân Hà.
34
Vườn cỏ
Chọn hoa nào
Làm gối?
35
Ở đời này, chúng ta
Đứng trên đầu địa ngục
Ngắm hoa.
36
Liễu trụi lá
Suối khô
Đá chỗ này, chỗ nọ.
37
Uống trà sáng
Nhà sư
Lặng im như hoa cúc.
38
Con bạch tuộc lười
Mơ màng trong lưới
Trăng mùa hè.
39
Đêm thu, mưa
Nước chảy thành dòng trên lá chuối
Tôi ngồi nghe tiếng đêm.
40
“Tôi mệt mỏi với trẻ con!”
Đừng chờ hoa
Từ những người nói vậy.
41
Trong chuồng bò
Muỗi kêu o o
Làm đen thêm cái nóng.
42
Trên đường này
Một mình không bạn
Đêm thu.
43
Chuông chùa đôi khi
Rên
Như tiếng dế.
44
Nara
Hoa cúc thơm
Tượng Phật cổ.
45
Hoa cúc thơm, trong vườn
Chiếc dép mòn
Trơ đế vẹt.
46
Lơ đãng
Nghe lời đưa tiễn
Nhớ mùa thu ở Kisô
47
Tiếng chim én líu ríu trên nhà
Không át nổi tiếng chim cuốc
Kêu buồn trong tim.
49
Bên chén trà buổi sáng
Sư thanh thản, lòng thiền
Hoa cúc nở.
50
Thậm chí ở Kyôtô
Nghe tiếng chim cu
Vẫn nhớ Kyôtô.
51
Người cấy lúa
Trên đồng
Tôi đứng dưới gốc cây.
52
Im lặng mênh mông
Càng im lặng bởi tiếng dế
Tắt dần phía đền Núi Đá.
53
Trong mơ, gió xuân thổi
Cánh hoa bay tả tơi
Tỉnh dậy còn nghe tiếng rơi.
54
Nước chảy trên đường
Đứng dưới bóng liễu xum xuê
Lòng nhẹ hơn một chút.
55
Tình yêu vô vọng
Những tiếng thở dài đau khổ
Trống rỗng như xác ve.
56
Nghe tiếng cây xào xạc
Không hiểu sao chợt buồn
Bụi tre, đêm giá lạnh.
57
Chiếc lưỡi lửa yếu ớt
Dầu lắng tận đáy đèn
Buồn sao!
58
Con bướm bay
Làm cánh đồng thức dậy
Trời đầy nắng.
59
Trở lại Kyôtô
Càng nhớ mong da diết
Nghe chim Hôtôtôgisu kêu.
60
Hoa tàn
Hạt rơi xuống đất
Như những giọt nước mắt.
61
Đông hay Tây
Đều đau khổ đời này
Dửng dưng gió thổi.
62
Buổi sáng, tuyết đầu mùa
Những cánh tuyết nhỏ
Bám trên lá thủy tiên.
63
Nước lạnh
Không ngủ được
Hải âu lắc lư trên sóng.
64
Đêm, chiếc bình vỡ
Nước trong bình đóng băng
Chợt tỉnh.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét