Chuyến thăm Nga của Đoàn nhà văn Việt Nam 2010 ( tiếp)

 Chuyến thăm Nga của Đoàn nhà văn Việt Nam 2010 ( tiếp)

Một ngày ở Van Đai

31.V. Đi thăm trại cá giống. Bên cạnh trại cá là Bảo tàng lịch sử Trại nuôi cá giống Nhikônxki đầu tiên ở Nga mang tên V.P. Vraxki. Bảo tàng đặt trong  căn phòng của văn phòng Trại cá giống Nhikônxki ( tên làng đem đặt cho tên Trại), được xây cất trên khu nhà của điền trang dòng họ Vraxki. Phòng trưng bày bảo tàng chia làm hai gian chính. Ngay lối vào bên trái là thư phòng  của Vladimir Pavlovit Vraxki, nơi thu thập những tư liệu về cuộc đời của người sáng lập trại cá giống và hoạt động của nó như trại nuôi cá đầu tiên của Nga. Sau khi tốt nghiệp đại học, chàng trai Vladimir Vraxki đã về quê và đầu tư vào việc nuôi cá giống. Ông đã khảo sát và xây dựng hệ thống liên hoàn nước tự chảy giữa các ao, hồ nuôi trong vùng. Những giống cá quý đã được nuôi thành công. Người sáng lập trại mất năm 33 tuổi trong một tai nạn nghề nghiệp do cảm lạnh, khi ông chưa kịp xây dựng gia đình.

Trong gian thứ hai – lịch sử trại nuôi cá từ cuối thế kỉ XIX đến nay. Phần trưng bày đầu tiên dành cho Oxakar Andreevich Grim, nhà động vật học nổi tiếng, người đặt nền móng cho khoa ngư loại học, lãnh đạo Trại cá giống 33 năm. Dưới sự quản lí của ông, Trại Nhikônxki trở thành địa chỉ kinh nghiệm tầm cỡ thế giới.

Chiếm vai trò đáng kể là các giá trưng bày tư liệu về hoạt động của Trại cá từ năm 1920 đến năm 1940 và sự khôi phục hoạt động sau chiến tranh. Số phận đặc biệt của các nhà lãnh đạo Trại cá và sự lao động tận tụy của họ đã cho phép giữ được Trại trong những năm gian khó nhất của đất nước.

Hoạt động của Trại nuôi cá giống hơn ba chục năm gần đây là phần trưng bày cuối cùng, kết thúc của Bảo tàng.

Sau khi xem bảo tàng, Trưởng đoàn Lê Văn Thảo ghi vào sổ Lưu niệm. Mọi người uống cà phê, ăn bánh. Cả đoàn tiếp tục thăm nghĩa trang của dòng họ Vraxki, xem nhà cầu nguyện do dân chúng tự đóng góp xây dựng. Rồi sau đó về nhà người bạn thân của Oleg để thưởng thức tiệc cá.

Ăn xúp cá và nhậu với cá xông khói  ở cạnh bờ hồ ( một người bạn của Oleg  chiêu đãi).  Bàn tiệc bày giữa nắng mát mẻ dưới gốc bạch dương. Những con cá hồi thơm ngon được nấu xúp khoai tây với rau thì là thật hấp dẫn. Chủ nhà mang ra một xê-ri cá măng ( suka) và cá hanh (lin) mới xông khói. Hóa ra cá hanh ngon hơn cá măng một bậc. Thấy mọi người khen, chủ nhà lại hào phóng mang ra tặng. Kim Hiền nhận mang  mấy con về Matxcơva để làm quà.

 

Chiều thăm Vườn quốc gia sinh thái Vanđai.

Vườn quốc gia Van Đai thuộc lãnh thổ tỉnh Nopgorot. Trong tọa độ 57 độ 25 và 58 độ 25 vĩ độ Bắc, 32 độ 40 và 33 độ 40 kinh độ Đông. Diện tích 1585 km vuông. Trong số 35 vườn quốc gia của  nước Nga, Van Đai là vườn quốc gia trù mật nhất. Trong phạm vi của vườn quốc gia có 151 điểm dân cư, bao gồm cả thành phố Van Đai là thành phố trung tâm cấp huyện của tỉnh Nopgorot. Van Đai cách thủ đô Matxcơva 365 km, cách Xanh Pê tecbua 290 km, cách thành phố Nopgorot Vĩ đại 140 km.

Trong lãnh thổ của vườn quốc gia có 76 hồ đẹp nhất. Có ba hồ lớn nhất là Velie 45 km vuông, Van Đai 20 km vuông, Xeli ghe ( một phần diện tích).

Rừng chiếm 80% diện tích vườn quốc gia. Phần lớn là rừng tùng bách lá kim, phần đáng kể là rừng lá nhỏ, trong những khu đất nhỏ cũng có những vạt rừng cây lá to như sồi và phong. Có khoảng gần 60 loài thân gỗ và 750 loài thân thảo, 6 trong số này được đưa vào sách Đỏ cần bảo vệ. Trong vườn quốc gia có 46 loài động vật có vú ( trong đó thú vị và có ý nghĩa hơn cả là nai, gấu, lợn rừng, hải li), 180 loài chim ( gà rừng, gà lôi, đa đa v.v.) Trong thành phần ngư loại học có 45 loài cá : cá măng, cá dầy, cá rô, cá  lơ-xi-cút, cá mè, cá hồi trắng, cá tuyết sông, cá vược,  cá hồi, cá thyman, v.v.

Trên lãnh thổ vườn quốc gia có gần 600 di tích lịch sử và văn hóa. Có thể đi lại bằng các phương tiện thủy, bộ, trượt tuyết và ô tô buýt. Trong phạm vi lãnh thổ của vườn quốc gia có những suối nước khoáng và bùn chữa bệnh dùng cho các cơ sở điều dưỡng- nghỉ ngơi.

Giám đốc vườn quốc gia là ông Victor Xokolov, cũng là người quen của Oleg. Có lần Oleg khoe rằng mình được công nhận là công dân danh dự của Van Đai. Đoàn đến thăm khi Giám đốc đi vắng, nhưng vẫn được đón tiếp thân mật và trọng thị.

Điều thú vị nhất là nhiều nhà văn, nhà thơ, nhà họa sĩ, nhạc sĩ Nga gắn liền tên tuổi với Van Đai. Có thể ra một số tên tuổi quen biết với chúng ta như : G.P. Decgiavin, A.N. Radisev, A.X. Puskin, A.I. Ghéc-xen, A.N. Tôn xtôi, V.P. Oxtrovxki…

A.X.Puskin đã từng qua Van Đai và mua bánh mì vòng nổi tiếng thơm ngon của các cô gái xinh đẹp bán hàng. Giai thoại kể rằng người đẹp mang cả xâu bánh mì vòng, khách mua mỗi chiếc thì nhận được một nụ hôn. Nhà thơ đã mua bánh và hôn đến kiệt sức…

Van Đai và Iadenbisy được coi là những địa danh lịch sử của Liên bang Nga.

Người van Đai tự hào nói rằng: Trên bầu trời có Thiên Đường, còn trên mặt đất có Van Đai…

Chúng tôi vinh dự đã được có mặt ở thiên đường trên mặt đất!

 Nghỉ ngơi, chèo thuyền trên hồ Vanđai. Trong câu chuyện tếu táo trước khi Kim Hiền đi, mọi người bàn tán về “tước hiệu” ( Chi-tun). Các tước hiệu  xưa trong triều đình  phương Tây và Nga từ cao xuống thấp : Công tước, Hầu tước, Bá tước, Tử tước, Nam tước. Căn cứ vào đặc điểm, công trạng của mỗi chàng, sau khi hiệp y với Kim Hiền, Y Ban Đệ Nhất công bố Chiếu chỉ  phong tước hiệu như sau:

Oleg Pavykin : Hầu tước Da Ga KoViLo

Hoàng Minh Tường : chuẩn Nam tước Da Ga  KoViLo

Lê Văn Thảo : Bá tước So Lo

Vũ Nho         : Bá tước KoViLo Nha

Sở dĩ Hoàng Minh Tường kém điểm và nhận tước hiệu thấp nhất là vì  có nhiều hành động mất điểm nghiêm trọng và vẫn còn để ngỏ khả năng lập công cuối cùng cho chàng.

 11 giờ tiễn Nguyễn  Thị Kim Hiền về Matxcơva.

1.VI. Sáng, thăm Bảo tàng chuông Vanđai. Vũ Nho lãnh nhiệm vụ phiên dịch từ đây.

Bảo tàng chuông Van Đai đặt trong một nhà thờ cổ kính và tuyệt đẹp. Khi đoàn nhà văn  Việt Nam đến thăm, những người phụ trách bảo tàng đón tiếp rất nhiệt tình. Có lẽ ngoài sự mến khách thông thường, có thể có một lí do nho nhỏ khác. Theo lời nhắn của Oleg Bavykin, Đoàn đã chuẩn bị hai quả chuông be bé xinh xinh từ Việt Nam để tặng Bảo tàng. Người giới thiệu tỏ ra hết sức lành nghề. Qua câu chuyện của cô, chúng tôi biết được sự khác biệt giữa chuông phương Đông và chuông phương Tây. Chuông phương Đông thì dùng vật đánh từ bên ngoài vào. Còn chuông phương Tây thì kéo giây đánh từ trong ra. Cô kể rằng khi trong thời Ekatêrina Đệ nhị, Nữ hoàng đã ra lệnh đúc một quả chuông thật lớn. Rất nhiều những chuông nhỏ được đem về và đập vỡ để lấy nguyên liệu. Theo tín ngưỡng của người Nga, việc đập vỡ chuông là một hành động tội ác. Chính vì vậy mà có báo ứng. Người thợ cả chỉ huy việc đúc chuông đã chết bất đắc kì tử khi  quả chuông to chưa đúc xong. Nữ hoàng ra lệnh cho con trai ông ta lên thay và công việc vẫn được tiếp tục. Rồi thì cả Nữ hoàng cũng bị chết bất thường. Quả chuông lớn đúc dưới hầm do đó không được mang lên. Mười năm sau cái chết của Nữ Hoàng, người ta mới lấy quả chuông lên. Quả chuông, giống như người phụ nữ. Có đầu chuông, vai chuông, thân chuông và quan trọng nhất là váy chuông. Khi đưa quả chuông lên mặt đất thì phần váy chuông bị hỏng. Ai cũng cho rằng đó là điềm Trời không ưng Nữ Hoàng Ekatêrina Đệ Nhị, đó là một vị vua xấu.

( Hôm trước thăm Bảo tàng Krem li, không biết quả chuông vỡ phần váy chuông để ở bệ có phải là quả chuông được nhắc đến trong câu chuyện này không!)

Người thuyết minh cho hay, người ta quan niệm khi tiếng chuông ngân lên, đó là giọng nói của Thượng đế nhắn nhủ mọi người hãy sống lương thiện. Cô nói rằng ở VanĐai, người ta hòa tấu chuông với những quả chuông khác nhau. Cô nói và giật nhiều dây chuông của các quả chuông để tạo thành một bản nhạc cầu kinh. Vũ Nho và Hoàng Minh Tường cũng được mời thử nắm vào dây và hòa tấu câu cầu nguyện : Yêu mến Chúa! Yêu mến anh em!

Y Ban cũng muốn thử tài và được vui vẻ mời hòa tấu.

  Người thuyết minh nói rằng quả chuông cũng như người, khi mới ra đời, rồi khi tráng niên, và sau cùng là lúc nó cần được nghỉ ngơi. Tuổi nghỉ ngơi của một quả chuông là khoảng sau khi nó phục vụ được 300 năm.

Chúng tôi được cho xem quả chuông Trung quốc, chuông Ý, và đặc biệt là quả chuông của Mĩ. Chuông của Mĩ khác hẳn các loại chuông kia, vì nó là hình khối tam giác. Trong tủ kính trưng bày, tôi thấy quả chuông đúc hình tòa tháp đôi của Mĩ bị phá hủy ngày 11 tháng 9. Chắc là của đoàn Mĩ tặng. Chúng tôi cũng xem những lục lạc ngựa được đúc ở Van Đai rất đẹp.

          Anh Thảo thay mặt Đoàn cảm ơn Bảo tàng. Đây là buổi đầu tiên tôi dịch từ tiếng Nga và dịch ngược. Nhưng cảm thấy suôn sẻ và tự tin. Có lẽ Chúa giúp tôi để truyền đạt những ý nghĩa thiêng liêng của tiếng chuông trong đời sống tâm linh con người chăng? Dù sao thì tôi như cất gánh nặng lo lắng, tự tin để làm nhiệm vụ cầu nối của mình.