MÙA THẢ LÁ …NGƯỢC THỜI GIAN

MÙA THẢ LÁ …NGƯỢC THỜI GIAN

Đọc Mùa thả lá của Hà Hưng, nxb Hội nhà văn 2015

                           Vũ Nho

Người ta bảo thi nhân không có tuổi. Ấy là nói cái trẻ của người thơ, và nói cái vĩnh cửu trẻ trung trong thơ của họ. Chớ thi nhân cũng là người trần mắt thịt như mọi người, sao họ có thể khác người. Nhà thơ Chế Lan Viên chẳng đã nói về tuổi  và  sự gắng gỏi sáng tạo của mình:

          Tuổi đã ngoài năm mươi

          Mong gì hương sắc lạ

          Mọc chùm hoa trên đá

          Mùa xuân không chịu lùi!

                             Hoa trên đá

Còn tác giả  Hà Hưng cũng đã nói đến tuổi tác một cách hình ảnh trong bài thơ “ Mùa thả lá”, cũng là tên của  cả tập thơ:

          Ta đi trong lá rơi

          Cùng dòng người xuôi ngược

          Ai cầm tay ai bước

          Lá chạm lá vai gầy

          Còn bao mùa lá bay

          Bao mùa thôi thả lá

Thật ra tính thời gian theo năm thì bao mùa lá bay ( thả lá), cũng sẽ có bấy nhiều mùa lá không bay ( thôi thả lá). Nhưng hỏi như thế vì đang có nhu cầu tính đếm thời gian. Cái câu hỏi ấy chắc chắn không thể là câu hỏi của người “mười bảy, bẻ gãy sừng trâu”. Mà phải là người cũng đã từng trải, từng sang bên kia dốc đời. Chắc chắn là như vậy. Nhưng đó chỉ là băn khoăn  bất chợt khi đang trong “mùa thả lá”, mùa thu lá vàng bay.  Người thơ là một người trẻ, người “không tuổi” được lí giải là bởi nghề nghiệp:

Theo đuổi nghề y không tính tuổi

Khối óc con tim chẳng chịu già

Tận tụy cứu người qua bạo bệnh

Thở phào, đời bỗng trẻ thêm ra

Nghề y

Còn trong tập, nhiều bài ngược thời gian, và không thời gian; nhiều bài cho thấy một người thơ trẻ trung, mạnh mẽ, đam mê:

          Rượu một bình

          Tình một núi

          Đưa nhau về thuở hồng hoang

          Bấm chân suối Mỡ

          Em sang với mình

          Tóc mây cài mái – hoa rừng

          Rượu Vân người chuốc

          Mưa bưng lối về

                             Suối Mỡ

Phần lớn các bài thơ trong tập, tác giả không ghi năm viết, cho nên thật khó biết những câu thơ đó được sinh thành từ bao giờ. Nhưng rõ ràng nếu không phải viết vào thời thanh xuân, thì cũng là viết bởi một tâm hồn thanh xuân, một tâm hồn của người không tuổi:

          Chợ xuân gặp ánh mắt cười

          Rượu nồng chưa nhấp

Mà người ngất ngây

          Chợ xuân

Thật thú vị câu thơ gợi nhớ đến phát hiện độc đáo của nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn trong “Đám cưới ngày mùa” về những người trẻ tuổi:

          Các cụ ông say thuốc

          Các cụ bà say trầu

          Còn con trai con gái

          Chỉ nhìn mà say nhau

Còn trẻ mới có cái say “ánh mắt” lập tức và ngất ngây như thế!

Những câu thơ này  viết về cảnh vật, nhưng nhìn bằng con mắt của người đang yêu, bằng cảm xúc của người khao khát, nên vật nào cũng nhuốm màu yêu:

          Thông reo ngả nghiêng gọi sóng

          Mọng bờ mắt đợi sóng yêu

          Triều cạn sóng không trở lại

          Bờ khô khát rạn  nắng chiều

                             Biển

 Không phải là không có lí, dẫu rằng hơi cực đoan, khi người viết thấy tạo vật “không để làm gì” nếu như không bầu bạn,   hoặc chỉ là vật tự thân, hơn nữa là nếu chẳng được yêu:

          Bông hồng chẳng để làm gì

          Khi không nhớ ngày sinh nhật

          Sắc đẹp cũng thành vô nghĩa

          Khi anh không ngỏ lời yêu

                             Vệt nắng chiều

Trong niềm riêng tư ấy, mặc dù nhà thơ là người kín đáo, nhưng chúng ta có thể thấy  thấp thoáng sự nuối tiếc, ao ước cùng là nỗi cô đơn, lẻ loi  trong cuộc sống thường nhật. Những câu thơ buồn  bâng khuâng  khi nhìn cá cảnh:

          Cá một con

          Ta một mình

          Buồn vui vô hình

          Chẳng ngày nào ngơi

           Cùng bơi – cùng bơi

                             Cùng bơi

Những câu thơ  giãi bày nỗi khó khăn của một người bươn chải trong sóng gió cuộc đời:

          Chớp Đông, trời đổ, nước duềnh

Em đu theo sóng tròng trành một Em

                             Thôi đành

Và  có một đêm xuân sao dài như thế cùng rượu đắng thức tàn canh:

          Đêm xuân/ Mình rót cho mình/ Mình rót cho ai/ một li rượu đắng/ Thức chờ ban mai. ( Rượu đắng).

          Nhìn chung, tác giả là người giàu tỉnh cảm. Bên cạnh những tình cảm riêng tư ấy là tình yêu quê hương đất nước, yêu những miền đất dù chỉ ghé qua một  đôi lần  trong đời như  Đền Mẫu Âu Cơ,  Gọi thầm sông Chảy, Với sông Thương, Đập tràn sông Đà, Với Huế, Bản Đôn, Với Quy Nhơn, Hẹn cùng Điện Biên. Đặc biệt là  tình cảm dành cho dòng sông Chu   của quê hương Thanh Hóa. Dòng sông  bao lần vỗ sóng rầm rì, hiện lên trong “Núi Mục sông Chu”, “ Vọng khuya”, “Sông Chu”, “Gửi sông quê”. Phải là người gắn bó với quê hương  xứ Thanh sâu nặng mới có thể  vĩnh cửu hóa được hình ảnh sông quê:

          Bến quê tắt lửa nhà chài

          Trăng nghiêng soi bóng đền đài Lam Kinh…

                                      Vọng khuya

Và kỉ niệm một chuyến đò  đêm trăng mãi còn sóng sánh trong kí ức thẳm sâu của người viết:

          Đò ngang cùng bạn la đà trăng treo

          Xuôi dòng con nước trong veo

          Chèo khua trăng vỡ loang theo tiếng cười

                                      Gửi sông quê

          Có thể thấy tác giả không quá quan tâm đến cách tân hay không cách tân, truyền thống hay hiện đại. Chỉ cốt sao  bày tỏ, nói được tầm lòng mình với người thân, với bè bạn, với  đồng nghiệp,  với nghề, với quê hương. Những câu thơ do đó có vẻ đẹp dung dị, bình thường. Ít có những bài xuất sáo. Tuy vậy, nhờ có một tấm lòng chân thành, một tình cảm dồi dào, mạnh mẽ nên phần thơ tình có những câu khá hay được trích dẫn bên trên. Cũng còn có thể kể thêm những bài viết ngắn, thành công như Thuyền và bến,  Đêm lạnh, Dùng dằng, Hoàng hôn trước biển Hạ Long,…

          Đây là tập thứ tư, sau ba tập Vòng tay ấm ( 2007), Niềm yêu (2009),  Vệt nắng chiều ( 2011). Một cố gắng thật đáng ghi nhận của  tác giả Hà Hưng,  Hội viên Hội nhà văn Hà Nội, Chủ nhiệm Câu lạc bộ thơ Thanh Xuân, thành viên Câu lạc bộ Văn Chương, Hội nhà Văn Việt Nam.

                                                          Hà Nội, mùa Giáng Sinh 2015

         

 Đăng báo Người Hà Nội ngày 7/1/2016, đây là bản gốc