NÓI THÊM VỀ CUỐN "THI PHÁP THƠ TỐ HỮU"...
LÃ NGUYÊN
ĐÔI ĐIỀU NÓI THÊM VỀ "THI PHÁP THƠ TỐ HỮU"
CỦA TRẦN ĐÌNH SỬ
NHÂN CUỐN SÁCH ĐƯỢC NHÀ XUẤT BẢN SƯ PHẠM TÁI BẢN LẦN THỨ SÁU
Thi pháp thơ Tố Hữu của Trần Đình Sử in lần đầu vào năm 1987. Năm 1989, tôi đã viết bài bình luận về cuốn sách đăng trên Tạp chí văn học (số 3, tháng 5+6). Ngoảnh đi ngoảnh lại, đã ba mươi sáu năm trôi qua. Giờ đây nhìn lại, tôi muốn nói thêm đôi điều về công trình nghiên cứu này.
Tôi nghĩ, trong sự nghiệp khoa học của Trần Đình Sử, cuốn Thi pháp thơ Tố Hữu là công trình có một ý nghĩa biệt. Đặc biệt, vì với riêng ông, đó là đứa con tinh thần đầu tiên mà ông đã dồn rất nhiều tâm huyết và công sức cho sự sinh hạ của nó. Với độc giả, nó đặc biệt, vì như tôi nghĩ, đây là công trình “nói” bằng nhiều “ngôn ngữ”, tạo ra nhiều tầng nghĩa, thực hiện nhiều chức năng khoa học khác nhau. Trước hết, nó là công trình nghiên cứu thi pháp tác giả. Ở đây, Trần Đình Sử có hai phát hiện lớn, với ý nghĩa bao trùm, mang tính đột phá. Thứ nhất, thơ Tố Hữu là đỉnh cao của thơ trữ tình chính trị Việt Nam. Thực chất, nó là thơ ca tuyên truyền. Nhờ phát hiện này của ông, lần đầu tiên, sáng tác của Tố Hữu được “gọi tên” chính xác, khác với những cách gọi phổ biến trong nghiên cứu, phê bình văn học ngày ấy, ví “thơ cách mạng”, “thơ yêu nước”, “thơ thời sự cách mạng”… Thứ hai, về mặt chất thơ và phương thức biểu hiện, lần đầu tiên, thơ Tố Hữu được xác định là thơ trữ tình điệu nói.
