Chùm bình thơ cho các em của Vũ Nho

  

CHÙM BÌNH THƠ CHO CÁC EM của Vũ Nho

HOA SEN

    Lê Hồng Thiện

Bông vươn lên trời

Bông soi mặt nước

Bông chìm bông nổi

Trông đẹp cả đôi

Mặc mưa mặc nắng

Không gì chở che

Thắp suốt mùa hè

Thơm tròn ba tháng

Lấy thân làm bấc

Lấy nước làm dầu

Hoa thành ngọn lửa

Đỏ hồng bên nhau

Lời bình của Vũ Nho

Bài thơ hoa sen không ca ngợi vẻ đẹp của sen lá xanh bông trắng, nhụy vàng. Bài thơ thú vị ở chỗ nhà thơ phát hiện ra hoa Sen chính là một ngọn đèn, ngọn đèn thiên nhiên thắp suốt mùa hè. Đèn cháy nhưng lại phát ra mùi thơm thật dễ chịu. Điều kì lạ nữa của loại đèn này là không cần chao, không cần bóng, không cần bất cứ thứ gì chở che. Đèn cháy lúc nắng, đèn cháy cả khi mưa… Tuy đặc biệt vậy, song  bông sen giống như cây đèn dầu mà ta vẫn dùng từ xưa, và cả bây giờ khi mất điện. Ấy là cần có bấc. Chính cuống hoa làm bấc đèn. Còn dầu thì tha hồ. Nước đầm hay nước hồ chính là dầu để cho đèn cháy. Cái đèn sinh học này không  tỏa muội đen, không tỏa mùi hôi của dầu, mà chỉ tỏa hương thơm thôi. Thật là quá đặc biệt! Và sự phát hiện, so sánh của nhà thơ làm chúng ta thích thú.

          Tuy vậy nếu chặt chẽ, chi li ra thì thấy khổ thơ đầu là hơi thừa, là không cần thiết. Bởi vì nó không góp phần vào tả cái Đèn – Sen. Đó là một điều đáng tiếc.

CÂY ĐÈN THẦN

       Đặng Hấn

Nhà em có cây đèn thần

Bóng đèn bằng sắt, không cần thủy tinh

Đặt xoong rau hoá xoong canh

Bắc nồi gạo nếp hoá thành nồi xôi

Khách của bố mẹ lại chơi

Ấm nước lạnh hoá nước sôi pha trà

Cái bếp dầu lửa ấy mà

Có tay em đã hoá ra đèn thần

Lời bình của Vũ Nho

Bạn đọc nhỏ tuổi ham truyện cổ tích chẳng ai lạ gì câu chuyện cây đèn thần. Thần đèn có thể làm những việc phi thường nhờ phép lạ. Bây giờ lại nghe kể nhà nọ có cây đèn thần ai mà chả tò mò.

Cây đèn thần này có vẻ giản dị. Nó khác đèn thường là bóng bằng sắt chứ không phải bóng thủy tinh. Phép thần của nó chính là sự biến hoá.

Xoong rau hoá xoong canh.

Nồi gạo nếp thành nồi xôi

Nước lạnh hoá nước sôi

Đến đây thì bạn đọc đã phần nào đoán ra cây đèn thần là đèn gì rồi. Tác giả bật mí rằng đèn thần chính là “Cái bếp dầu lửa ấy mà”! Cái bếp dầu chính là cây đèn thần. Nhưng bếp dầu có phép “biến hoá” chính là nhờ “có tay em”. Không có tay người – tay em thì mọi sự “biến hoá” không thể xảy ra được. Tay em chính là “thần chú”, là “phép màu” làm cho bếp dầu lửa “hoá ra đèn thần”! Bàn tay chăm chỉ và khéo léo của em kì diệu biết bao!

LỜI CHÀO ĐI TRƯỚC

     Nguyễn Hoàng Sơn

Đi đến nơi nào

Lời chào đi trước

Lời chào dẫn bước

Chẳng sợ lạc nhà

Lời chào kết bạn

Con đường bớt xa

Lời chào là hoa

Nở từ lòng tốt

Là cơn gió mát

Buổi sáng đầu ngày

Như một bàn tay

Chân tình cởi mở

Ai ai cũng có

Chẳng nặng là bao

Bạn ơi đi đâu

Nhớ mang đi nhé

               11/1978

Lời bình của Vũ Nho

Chào hỏi là một nghi thức quan trọng trong cuộc sống. Các cụ xưa dạy: “Lời chào cao hơn mâm cỗ” chính là muốn đánh giá cao việc chào hỏi. Với các em nhỏ thì chào hỏi lại càng cần thiết, vì trong giao tiếp, người nhỏ tuổi bao giờ cũng chào hỏi trước để tỏ sự lễ phép và kính trọng người lớn. Nhà thơ không bàn về điều đó, mà nói lợi ích của việc có lời chào - có lời chào đi trước. Hãy xem:

          Chẳng sợ lạc nhà

          Con đường bớt xa

          Lời chào là hoa

Là cơn gió mát

Như một bàn tay

Chân tình cởi mở

Lời chào có ích như thế đấy. Lời chào đẹp và thân thiện thế đấy. Mà mang theo lời chào chẳng vất vả, chẳng nặng nhọc gì. Nhà thơ khuyên các bạn:

Bạn ơi đi đâu

Nhớ mang đi nhé!

Phải nhắc nhở thế vì không ít bạn trẻ tính nhút nhát, mà cũng có thể vừa nhút nhát, vừa hay quên nên không chào hỏi. Một sự nhắc nhở vui vui, nhẹ nhàng chắc sẽ làm các bạn nhỏ nhớ mãi!

Trích trong cuốn Thơ cho tuổi thơ, nxb Hội Nhà Văn, 2017