CÓ MỘT TÌNH YÊU CỦA TRẦN CHÍNH
PGS TS nhà văn Vũ Nho
Nhà thơ nga E. Eptusenko có câu
thơ nổi tiếng “Mỗi người là một vũ trụ
riêng không lặp lại bao giờ”. Ông cha ta thì tổng kết “Cha mẹ sinh con, trời
sinh tính”. Anh em cùng mẹ cha, cùng dòng máu mà tính khí đã khác nhau (đôi khi
khác xa nhau), nói chi đến mỗi cá nhân riêng rẽ trong xã hội. Có bao nhiêu người
thì có bấy nhiêu “vũ trụ”, bấy nhiêu tính cách. Và dĩ nhiên tình yêu, lĩnh vực
tình cảm vốn dĩ đã riêng tư thì lại càng khác nhau. Không ai tổng kết được có bao nhiêu kiểu yêu,
bao nhiêu cách yêu, bao nhiêu dạng yêu, bao nhiêu màu sắc, hương vị tình yêu. Không biết “Có một
tình yêu” của Trần Chính riêng đến mức nào, ở cung bậc nào. Vì vậy tên của tập
thơ ít nhất cũng khơi gợi tò mò của bạn đọc.
Tác giả, Chủ trang vunhonb.blogspot.com
Thật ra, có một thời ở ta, thơ tình
gần như là loại thơ không ai cấm, nhưng tự các nhà thơ thấy…không nên viết. Cả
dân tộc đang gồng mình, chung sức đánh giặc, quyết hi sinh cả của cải, cả tính mạng cho độc lập tự do thì nói chuyện “yêu” chuyện
riêng tư quả là…lạc lõng, nếu không muốn
nói nặng hơn là là lạc hậu, là đáng phê phán. Cả tuyển tập Thơ Việt Nam
1945-1956 của nhà xuất bản Văn Nghệ. 1956 chỉ có nhõn một bài thơ tình ấy là bài
“Nhớ” của Nguyễn Đình Thi. Sở dĩ bài “ Nhớ” lọt vào đây được là vì đấy không chỉ là tình yêu trai gái đơn thuần,
mà là tình yêu đôi lứa lồng trong tình yêu đất nước: “Anh yêu em như anh yêu đất nước”, tình yêu gắn liền với cuộc chiến
đấu “ Chúng ta yêu nhau chiến đấu suốt đời”.
Sau khi đất nước được thống nhất và bước vào thời kì đổi mới
thì thơ tình được “bung” ra mạnh mẽ. Thơ tình trên mặt báo, thơ tình in thành tập, thành tuyển tập. Thơ tình là một sản
phẩm tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống.
Tập thơ “ Có một tình yêu” của Trần
Chính xuất hiện trong dòng chảy thơ ca bắt đầu có sự cân bằng giữa chung và riêng,
giữa hướng ngoại và hướng nội. Tình yêu ấy, không chỉ là tình yêu trai gái, mà
rộng hơn, có thể thấy những dòng thơ về tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống:
Yêu tiếng ve ngân phượng hồng rực lửa
Yêu tiếng sáo diều vút tận trời xanh
Yêu cuộc sống hồn nhiên thanh bạch
Yêu mái ấm gia đình giản dị đơn sơ
Tìm
lại tuổi thanh xuân
Đó còn là tình yêu quê hương của
người xa quê luôn nhớ về, luôn khao khát
tình quê:
Nghe gió lao xao gợi nhớ quê nhà
Nhớ đất Nghệ An, Quỳ Hợp
quê ta
Diễn Châu, Quỳnh Lưu,
Hưng Nguyên trìu mến
Tên làng tên sông, tên bờ
tên bến
Còn in sâu trong nỗi nhớ
khát khao
Tìm lại tuổi thanh xuân
Có mối tình đất nước thấp thoáng
sau những câu thơ về miền sông rạch:
Qua miền sông nước đất miền Tây
Con gái Hậu Giang má hây
hây
Áo bà ba lưng ong thắt
đáy
Lướt con ghe như mũi tên
bay
Chốn đồng quê
“Có một tình yêu” là bài thơ riêng, tác giả tặng cho người vợ yêu dấu
của mình, đồng thời tác giả cũng lấy làm
tên chung cho cả tập thơ phần lớn là thơ tình yêu đôi lứa. Bạn đọc có thể tìm thấy những khát vọng , những
mộng mơ đẹp đẽ của người đang yêu:
Anh ơi em những ước ao
Làm sao trẻ lại hái sao
trên trời
Tìm lại tuổi
thanh xuân
Có khi chỉ là một ước mơ giản dị
theo tinh thần của người bình dân:
Một mái ấm bên cánh đồng lúa chín
Anh trồng dâu em ươm tơ
dệt lụa
Tiếng trẻ thơ ca múa dưới
trăng
Tình đắm say còn hạnh
phúc nào bằng
Yêu anh mãi mãi
Mạnh mẽ hơn là một tình yêu mãnh liệt của tuổi thanh xuân
trong những vần thơ có khẩu khí hơi đại
ngôn:
Đời người ta đẹp nhất tuổi đôi mươi
Yêu trong chờ đợi yêu trong sầu nhớ
Yêu cuồng điên yêu trong tuyệt vọng
Yêu si mê không cần biết ngày mai
Sao ta lại không yêu?
Một tình yêu bền bỉ đến cố chấp:
Dâu bể đổi thay anh vẫn còn yêu em
Yêu em đến tan nát cõi lòng
Yêu em đến kiệt cùng hơi thở
Không
thuộc về nhau
Một quyết tâm không kém người xưa “ tam tứ núi cũng trèo, ngũ lục sông cũng lội, thất bát đèo cũng qua”:
Dẫu rằng
đáy biển tìm kim
Dò sông dò biển quyết tìm được em
Nói đi em
Có thể nói rằng tác giả là một người đa tình, dễ yêu, dễ cảm.
Một bạn thơ cùng chuyến du lịch Mũi Né, một
cô gái miền Tây má hây hây ở Đảo Ngọc, một cô em trồng rau sạch, một cô
“ Gái thanh tân” miền sơn cước ngủ trưa ( tựa như Thiếu nữ ngủ ngày của Hồ Xuân Hương), một bạn thơ “ trẻ mãi không
già”, một thiếu nữ thả diều…Tất cả đều làm cho tác giả cảm động, thổn thức, say
đắm, nhớ nhung… Ngoài tình yêu mang màu sắc cá nhân riêng, còn có một motip tình
yêu trong thơ Trần Chính. Đó là chàng yêu nàng nhưng vì lí do nào đó, nàng rẽ ngang theo chồng về phương trời khác. Thế là
chàng thổn thức, đau buồn, ôm sầu ( rất chi là…mùi mẫn). Những câu thơ nghe như giọng điệu ca dao hay lời
hát cải lương : Anh ở lại với mùa đông tàn tã/ Chôn tình yêu vào giữa tình yêu (Nỗi
buồn không cắt nghĩa); Anh ngồi đây với
mùa đông tàn tã/ Nhìn phía chân trời thầm gọi tên em ( Thầm gọi tên em). Hoặc
cũng là một cặp đôi, nhưng chàng lại bỏ ra đi ( Chẳng có lí do gì cụ thể), thế
là nàng cô đơn, sầu muộn, khóc thầm: Người
đi sương gió mịt mù/ Để em ở lại mù u khóc chàng ( Người đi); Tình ơi sao lắm ê chề/ Ôm sầu vào dạ em về
trong mưa (Ôm sầu); Người ơi xin hãy đừng quay lại/ Để lòng em được
thấy bình yên/ Để trái tim dại khờ nức nở/ Để tình còn thoảng nhớ trong mơ (
Xin đừng quay lại),...
Có thể thấy một số bài thơ còn nặng về kể lể, diễn giải.
Một số từ ngữ mòn mòn, cũ cũ như “nát tan”, “nức nở”, “âu sầu”, “não nề”, “cô phòng”, “lẻ bóng”, “đong đầy”…
Có những bài còn cớm trong bóng dáng các
bài thơ hay bài hát đã nổi tiếng như Thiếu
nữ ngủ ngày, Lời kĩ nữ, Phượng hồng,…
Nhưng tất cả những điều được và
chưa được, hay và chưa hay đó là nét riêng, là vân tay nhận dạng thơ tình Trần
Chính. Bạn đã có cảm tình, bạn đã tò mò,
muốn tìm hiểu thì chắc cũng sẵn lòng để cảm thông.
Hà Nội, 6 tháng 11
năm 2017
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét