Vũ Nho trả lời phỏng vấn báo điện tử VOV
Trong sáng 2/6, học sinh cả nước chính thức dự thi môn Ngữ văn kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2014.
Theo Bộ GD-ĐT, đây là năm đầu tiên, thí
sinh làm đề thi Ngữ văn theo cách thức thức đổi mới của Bộ với thời gian
từ 150 phút giảm xuống còn 120 phút.
Sau khi kết thúc môn thi, phóng viên báo
Điện tử VOV phỏng vấn nhà văn, PGS.TS, chuyên viên cao cấp Vũ Nho, Viện
Khoa học Giáo dục Việt Nam.
|
| Học sinh trường THPT Yên Hòa, Hà Nội dự thi môn Ngữ văn sáng 2/6 |
Nếu đề tham khảo sát với đề thi thật thì…
PV: Xin ông cho biết ý kiến, nhận định về đề thi môn Ngữ văn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2014?
Nhà văn Vũ Nho:
Đề thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn năm nay so với đề thi các năm trước
có khác. Những năm trước thường phải trả lời 3 câu hỏi. Một câu liên
quan đến chi tiết tác phẩm, tác giả (2 điểm); một câu làm văn nghị luận
xã hội (3 điểm) và một câu làm nghị luận văn học (5 điểm). Năm nay chỉ
có hai câu, một câu liên quan đến nghị luận xã hội (3 điểm) câu kia liên
quan đến nghị luận văn học (7 điểm). Như vậy là có khác biệt.
Năm nay, vấn đề giàn khoan Hải Dương 981
của Trung Quốc đang là vấn đề “nóng”. Ra đề như thế là rất thời sự, gắn
bó trực tiếp với vận mệnh của đất nước. Như vậy có thể thấy rằng, nội
dung thi đã có phần giảm nhẹ so với năm trước, chỉ tập trung vào nghị
luận xã hội và nghị luận văn học.
Tất nhiên, có thêm vấn đề xác định phong
cách ngôn ngữ văn bản, tác dụng diễn đạt, nhưng đây là hai câu hỏi đơn
giản. So sánh với nội dung đề thi gợi ý, tham khảo thì rõ ràng đề thi dễ
hơn hẳn. Nếu ngay từ đầu, đề tham khảo sát với đề thi chính thức về
hình thức và cấu trúc thì không đến nỗi gây bức xúc, lo lắng cho mọi
người, nhất là giáo viên và học sinh.
PV: Ông có thể đưa ra những đánh giá, nhận xét cụ thể về phần Nghị luận văn học và nghị luận xã hội trong đề thi?
Nhà văn Vũ Nho:
Vấn đề nghị luận văn học không phải là điều đặc biệt. Điểm số cho đề
này như thế là cao. Trong tài liệu “Hướng dẫn ôn tập thi tốt nghiệp
trung học phổ thông năm học 2013-2014 môn Ngữ văn” của Nhà xuất bản Giáo
dục Việt Nam, phần luyện tập (trang 106), câu 3. chỉ ra sự khác nhau trong quan niệm của Trương Ba và Đế Thích về ý nghĩa sự sống; câu 4 hỏi về quan niệm sống trong vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ: “Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”.
Nếu giáo viên và học sinh ôn tập chu đáo thì việc làm bài nghị luận văn
học này sẽ không có gì khó. Các em sẽ trình bày được khát vọng của Hồn
Trương Ba và vấn đề con người cần được sống là chính mình một cách toàn
vẹn. Các em có thể đạt điểm tối đa.
|
| Nhà văn Vũ Nho |
Về đề nghị luận xã hội theo tôi là đề có
tính thời sự, khá hay, kiểm tra được nhiều kiến thức của người học.
Điều quan trọng nhất là để các em bày tỏ thái độ yêu nước của mình trước
hành động ngang ngược của Trung Quốc. Tôi tin, các em sẽ đạt được điểm
tốt trong câu này bởi vì lòng yêu nước là một tài sản quý báu của người
Việt Nam kết tinh từ bao đời.
PV: Theo
ông, với một đề thi Ngữ văn như thế này mà với thời gian thi rút ngắn
từ 150 phút xuống còn 120 phút, liệu học sinh có thể vừa làm hết bài và
đạt chất lượng, kết quả tốt?
Nhà văn Vũ Nho:
Một đề thi được đánh giá là khó hay dễ, không đơn thuần là chỉ nhìn vào
đề bài. Cần phải có đáp án và hướng dẫn chấm cụ thể, lúc đó đánh giá
mới chính xác. Tuy nhiên, cũng có thể dự đoán được kết quả dựa trên quá
trình ôn luyện của học sinh.
Tôi biết chắc là những người ra đề đã dự
liệu việc cắt giảm thời gian để ra đề cho phù hợp. Cho nên thời lượng
150 phút hay thời lượng 120 sẽ không phải là vấn đề quan trọng nhất
quyết định chất lượng của bài làm. Học sinh có thể chỉ viết trong thời
gian 90 phút (kiểm tra 2 tiết) ở trường nhưng vẫn đạt kết quả tốt. Tôi
nghĩ học sinh nào ôn luyện tốt vẫn có thể đạt điểm tốt một cách bình
thường. Với đề thi này thì quả thật không đáng phải lo ngại về chất
lượng do ảnh hưởng của việc rút bớt thời gian. Vì thực tế là các em chỉ
phải làm 2 câu hỏi thay vì 3 câu như trước.
Nhiều năm nay, học sinh đã thi “ngoài chương trình”
PV: Năm
nay là năm đầu tiên Bộ GD-ĐT thay đổi Đề thi và thời gian làm bài môn
Ngữ văn theo hướng kiểm tra toàn diện kiến thức, năng lực của học sinh.
Ông nhận định như thế nào về việc làm của Bộ. Theo ông, trong cách thức
thay đổi này, liệu giáo viên và học sinh có gặp khó khăn gì không và nếu
có thì Bộ cần có biện pháp nào để giúp cho giáo viên, học sinh giảng
dạy và học tập cũng như thi cử đạt chất lượng tốt nhất?
Nhà văn Vũ Nho:
Thật ra thì không phải năm nay Bộ GD-ĐT mới thi theo hướng kiểm tra
toàn diện kiến thức, năng lực của học sinh. Việc đó đã làm trong nhiều
năm. Trong đề thi, có kiểm tra năng lực sử dụng ngôn ngữ (tiếng Việt) để
tạo lập văn bản. Có chuyện đánh giá dùng từ, đặt câu, viết đúng chính
tả, ngữ pháp. Cũng kiểm tra năng lực hiểu biết tác phẩm văn học trong
chương trình, năng lực nắm bắt các vấn đề xã hội và hiểu biết cuộc sống.
Cái mới của năm nay là rút bớt thời lượng làm bài từ 150 phút xuống còn
120 phút. Mặt khác, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển có trả lời
phỏng vấn trên báo rằng, đề thi có thể ra ngoài chương trình đã học. Cụ
thể là các em sẽ đọc hiểu một văn bản mới hoàn toàn.
Thật ra, từ lâu, Bộ đã chủ trương học gì
thi nấy, chỉ thi những gì học sinh đã học để tránh đánh đố, tránh gây
khó cho học sinh. Chương trình thi môn Ngữ văn thực chất chỉ giới hạn
trong chương trình lớp 12. Có lần tôi đã trả lời phỏng trên báo Văn Nghệ
của Hội Nhà văn Việt Nam rằng, tuy là học gì thi nấy, nhưng những người
ra đề chưa bao giờ ra đề thi vào chương trình lớp 10 hay lớp 11, mặc dù
học sinh đã học. Bởi vì nếu không cẩn thận, học sinh bị trượt nhiều thì
“búa rìu” dư luận sẽ giáng vào người ra đề đầu tiên.
Bởi vậy mà tuyên bố của Thứ trưởng Bộ
GD-ĐT có thể gây thắc mắc là Bộ đã không nhất quán với chủ trương học gì
thi nấy. Thi trong chương trình còn sợ học sinh trượt nhiều. Thi ngoài
chương trình thì không biết sẽ ra sao? Có ý kiến nói gay gắt rằng, thiếu
gì chỗ để ra đề thi trong chương trình từ lớp 10 đến lớp 12, cớ gì lại
phải ra đề thi ngoài chương trình?
Nếu bình tĩnh xem xét thì thấy rằng,
nhiều năm nay, chúng ta đã thi “ngoài chương trình” rồi. Đó là các đề
thi nghị luận xã hội. Trong chương trình là loại văn nghị luận học sinh
được học. Ngoài chương trình là hành động dũng cảm của Nguyễn Văn Nam (đề thi 2012-2013), nói về thói dối trá (đề thi 2011-2012), tự mình chọn con đường đúng cho mình (đề thi 2010-2011), bàn về lòng yêu thương con người của tuổi trẻ trong xã hội hiện nay (đề thi 2009-2010).
Các nước tiên tiến đều có ra đề thi
ngoài chương trình. Chúng ta ra đề thi ngoài chương trình cũng là một
cách để chống lối học tủ, tránh lối lặp lại những gì quen thuộc trên lớp
và để phát huy tinh thần sáng tạo. Tuy vậy, việc Bộ GD-ĐT đột ngột giảm
thời lượng thi, tuyên bố có phần thi đọc hiểu ngoài chương trình sẽ
gây khó khăn cho giáo viên và học sinh. Lẽ ra, Bộ công bố điều này từ
đầu năm học, và để cho giáo viên và học sinh nhiều thời giờ làm quen với
kiểu đề mới, thời lượng mới thì sẽ tốt hơn.
Theo tôi biết thì cơ quan chỉ đạo cũng
có biên soạn đề thi đổi mới với thời lượng 120 phút. Nhưng nhìn chung,
giáo viên vẫn băn khoăn là Bộ thay đổi đột ngột. Hơn nữa, xem xét kỹ đề
thi đề xuất tham khảo, tôi thấy người đề xuất vẫn “tham” kiểm tra kiến
thức. Ba câu hỏi, trong đó có hai câu thực chất tương đương với đề văn
nghị luận văn học và đề văn nghị luận xã hội của đề thi cũ. Lại thêm một
phần câu hỏi đọc hiểu với 3 nội dung khác nhau. Nếu để nguyên thời
lượng như cũ 150 phút thì học sinh cũng khó mà làm trọn vẹn. Thêm nữa,
trong đề có câu 3 với yêu cầu viết về một nhân vật trong tác phẩm văn
học đã để lại cho anh, chị nhiều ấn tượng sâu đậm (7/20 điểm). Đây là một đề mở, nhưng mở “vô bờ bến”.
Học sinh có thể viết về các nhân vật
trong tác phẩm văn học từ lớp 6 đến lớp 12. Lại còn biết bao tác phẩm
văn học không có trong chương trình mà các em tự đọc? Làm sao có thể có
đáp án đủ cho số lượng khổng lồ bấy nhiêu nhân vật? Chưa kể giáo viên
đang chấm về nhân vật này, lại chuyển sang nhân vật khác, rồi nhân vật
khác nữa, khác nữa.
Với đề thi đề xuất theo Chương trình
Đánh giá học sinh quốc tế (PISA) nhưng lại không có thời lượng cho câu
đọc hiểu và không có câu nghị luận, nên lại càng làm cho giáo viên, học
sinh khó xử, lúng túng.
Vì thế sự lo lắng, băn khoăn của giáo
viên, học sinh và phụ huynh là có cơ sở. Tôi tin rằng, năm nay chắc
là có khó khăn ban đầu, sang năm học mới, vấn đề dần dần sẽ ổn.
PV: Hiện có rất nhiều ý kiến về cách thức thay đổi đề thi môn Ngữ văn. Ông có thể đóng góp ý kiến đối với cách thay đổi môn học này?
Nhà văn Vũ Nho:
Theo quan sát của tôi, đề thi những năm vừa qua là tốt. Cả về thời
lượng lẫn nội dung thi. Vừa có nghị luận văn chương, vừa có nghị luận xã
hội. Đồng thời có những kiến thức tối thiểu về tác phẩm, tác giả, chi
tiết tác phẩm của nhà văn trong nước và nước ngoài. Muốn thay đổi tốt
hơn thì không thể vội vàng. Phải xem những gì là được, những gì chưa
được. Hiện có nhiều ý kiến khác nhau, nhưng cũng chưa thấy ai phủ định
cách thi cử hiện hành.
Theo tinh thần của chương trình PISA
thực chất là trắc nghiệm khách quan. Cái đó ở Mỹ cũng đã bỏ, nhưng ta
cũng chỉ dùng mức độ thôi. Việc này cũng không mới. Trên cơ sở những gì
đã có, tôi tin là đề thi càng ngày càng sát chương trình, sát cuộc
sống, thiết thực và có độ mở hơn, càng tạo điều kiện cho các em đạt được
chuẩn của một học sinh có bằng tú tài để bước vào cuộc sống thuận lợi.
PV: Xin cảm ơn ông!./.
Bích Lan/VOV online (thực hiện)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét