VẮT KIỆT MÌNH TRONG CƠN KHÁT ĐAM MÊ

                                                                                                Nhà thơ NGUYỄN THỊ ĐẠO TĨNH

VẮT KIỆT MÌNH TRONG CƠN KHÁT ĐAM MÊ

          Qua 2 tập thơ Bùa lá và Miền hoa dại của Nguyễn Thị Đạo Tĩnh

           Nhà xuất bản Hội nhà văn 2006

                                                                 Vũ Nho

           Tôi nghĩ rằng nếu Nguyễn Thị Đạo Tĩnh yêu và sớm thành gia thất, rồi sinh con đẻ cái như bất kì một người phụ nữ bình thường nào trên đất nước ta thì có thể sẽ chỉ có một người đàn bà yêu văn chương, hoặc khác hơn thì có thể có một một nhà văn nữ với những truyện ngắn sâu sắc và chặt chẽ, kiểu như một Vũ Thị Thường mới trong làng văn xuôi. Dứt khoát không thể có và không bao giờ có tác giả thơ Đạo Tĩnh của hai tập thơ in cùng một năm là Bùa lá và Miền hoa dại. Tôi dám nói vậy là vì Nguyễn Thị Đạo Tĩnh viết:

          Giá như ngày ấy, mình đừng quen nhau em sẽ thành một người đàn bà khác.

          Người đàn bà không biết làm thơ không nhiều nước mắt không đam mê không biết dỗi hờn.

          …

          Sẽ là người đàn bà hạnh phúc biết vun lo bếp lửa gia đình chia xẻ cùng chồng chăm những đứa con xinh.

                                                                         Không đề

          Nhưng hỡi ôi, đấy chỉ là giả tưởng, chỉ là một cách hình dung. Người thiếu nữ  vừa mạnh mẽ vừa yếu đuối ấy đã cuốn vào mối tình hoang dại, ngập tràn giông bão để rồi vĩnh viễn mang một vết thương không thuốc nào chữa được. Chỉ có những câu thơ như những lá cỏ non mới phần nào xoa dịu nỗi buốt nhức của trái tim đa cảm đầy thương tật.

          Con trai biển vì có vết thương trong lòng nên mới làm ra ngọc. Còn nhà thơ Bùa lá và Miền hoa dại vì vết thương lòng mà đau đớn thành thơ. Những bài thơ của một nỗi đau, một số phận.

          Như thế không có nghĩa là nhà thơ chỉ biết có niềm riêng. Tác giả cũng từng thảng thốt trước cánh đồng sau cơn sốt giấc mơ khu chế xuất về làng ( Bài ca cánh đồng). Chị ngậm ngùi trước một làng chài Lênh đênh bao kiếp cơ hàn/ Dạt trôi theo chiếc thuyền nan tháng ngày ( Làng chài). Hoặc nghẹn lòng trước tiếng rao đêm bánh khúc ( Nghẹn đêm); cảm thông nhưng không thể làm gì hơn cho bà lão bán rau cơ khổ vì : “thương bà lắm/nhưng biết mình không thể/ mua hết nỗi nhọc nhằn của mọi kiếp nhân gian” ( Bà lão bán rau).

          Tuy nhiên. có thể nói thơ Đạo Tĩnh là thơ ứa ra từ những đau thương, ngậm ngùi của riêng chị, một người  khao khát tình yêu, khao khát “Sống một đời rực rỡ/Sống một đời đam mê” ( Hoa xuân ca). Những phút giây hạnh phúc chị đã có. Nhưng rồi nó thật ngắn ngủi và trớ trêu “ Chưa qua những ngày nắng đổ/Đã âm thầm những mưa ngâu…” (Hạnh phúc). Dù chị là người đàn bà nào trong ba kiểu người đàn bà đuôỉ bắt tình yêu, cả tin rồi bị mất hay lập mưu đánh cắp ( Bốn người) thì chị vẫn là người của họ lặng im giấu tiếng thở dài.

           Người thiếu nữ ấy đã  mạnh mẽ và lặng lẽ : Cuồn cuộn như nước xiết/ Lầm lụi như lạc đà ( Góc khuất); đã như bông hoa dã quỳ “ Vắt kiệt mình trong cơn khát đam mê” để rồi sau đó mỏi mòn trong cô đơn chờ đợi : năm năm đợi/mười năm đợi/ hai mươi năm ngóng đợi…( Trốn tìm). Nhưng người chị mong  Người như chàng Cuội đã quên lối về. Thành ra cuộc chờ đợi, kiếm tìm càng ngày càng vô vọng. Chị vẫn kiên nhẫn đợi : “Ta kiên nhẫn đến vẹt mòn tuổi trẻ” ( Cỏ dại). Thật đáng khâm phục nhưng cũng thật đáng thương là sự kìm nén, chịu đựng với ẩn ức như một kẻ khùng ( Mưa thiếu nữ) hoặc Đôi khi thường ngửa mặt/cười như kẻ phát cuồng ( Vết thương trăng). Nếu có thể hét toáng lên, có thể khóc oà lên có lẽ sẽ vơi được chút nào chăng chút khổ đau. Nhưng

                             Không thể gào to

                             Càng không thể khóc

                             Nỗi đau âm thầm

                                      Biển mùa hè

 Bởi thế mà mới có chuyện vờ để tự ru, tự dối mình Cứ vờ như vẫn có anh để rồi không tránh được cái thực tế Nửa giường nửa chiếu nửa chăn/hoang vu nửa phần trái đất ( Vờ). Để rồi làm bùa lá bùa yêu tôi thả - cho mình tôi yêu ( Bùa lá).

          Thất vọng, mỏi mòn, nhưng cũng thật bền bỉ và mạnh mẽ . Người thiếu nữ ấy

                    như một đoá Quỳ sơn cước

                    gió và mưa chẳng thể nào tắt được

                    cái màu tươi nguyên sơ

                   Tự đốt mình trong cơn khát đam mê

                                                Hoa Dã Quỳ

          Thơ của Đạo Tĩnh vừa có sự cô đọng, sắc sảo của một cây bút văn xuôi vừa có sự mạnh mẽ, phóng khoáng của một cây thơ dạt dào sức sống và khát vọng. Niềm khát vọng ấy như tràn vào cảnh vật:

          Bức tranh hoa dại

          tràn vào

          tháng giêng

          rừng rực sắc màu

              mê man 

                      sương khói

          thiên nhiên nhập đồng

           nõn nà

                    cỏ dại

          gái goá nôn nao

         đất trời hoang hoải

        

         dứt tung giải yếm

         ngực xuân nhú chồi

         không gian bùa ngải

         lửa tràn lên môi

Vì thế mà tuy thơ buồn, nhưng là một nỗi buồn vạm vỡ của  phận đàn bà kết tụ lại thành những câu thơ trong và buốt.

          Nhà thơ Trần Đăng Khoa đã có lí khi viết rằng thơ của Đạo Tĩnh “chia sẻ được với rất nhiều người, nhất là những người nhỏ bé và bất hạnh. Đặc biệt là những người đang yêu và vì tình yêu mãnh liệt, chân thật mà hoá kẻ dại khờ…” ( Lời bạt  cho tập thơ Bùa lá).

                                                          30/7/2008

Rút trong tập  Vũ Nho - 33 gương mặt thơ nữ, nxb Hội nhà văn, 2009